Szkodliwe promieniowanie słoneczne oddziałuje na nas w szczególności w lecie. To właśnie w tym okresie roku częściej i dłużej przebywamy na powietrzu, dużo chętniej wystawiamy się też na słońce. Jednak, jak powszechnie wiadomo, przesadne eksponowanie się na promieniowanie UV nie jest korzystne dla naszej skóry. Kiedy zaczyna na niej wychodzić zaczerwienienie, a następnie plamy i bąble, którym towarzyszy pieczenie, są to jednoznaczne oznaki oparzenia słonecznego. Ryzyko ich wystąpienia jest szczególnie duże w przypadku osób o jasnej karnacji i dzieci.
Szkodliwe promieniowanie słoneczne zagraża nam zawsze, ilekroć wystawiamy się na działanie słońca w słoneczny lub letni dzień. Co ważne, powinniśmy na nie uważać, nie tylko przebywając na nasłonecznionej plaży, ale też np. będąc na placu zabaw z dzieckiem czy wędrując w górach. Zbyt intensywna ekspozycja ciała na promienie UV kończy się często dokuczliwymi reakcjami ze strony skóry, a także oparzeniami słonecznymi. Co więcej, nadmierne opalanie może ujawnić swoje negatywne rezultaty nawet po wielu latach, np. poprzez nowotwór skóry. Gdy nastaje sezon letni, szczególnie warto więc stosować się do głównych zasad ochrony przed szkodliwym promieniowaniem.
Oparzenie słoneczne – co oznacza?
Oparzeniem słonecznym określamy uszkodzenie skóry, które ma miejsce przy zbyt długiej ekspozycji na promieniowanie UV. Charakterystycznym jego objawem jest zaczerwienienie i rumień powstały przez rozszerzenie się naczyń krwionośnych w skórze. Jeśli chodzi o tę ostatnią, przy oparzeniu może być gorąca, a do tego wrażliwa i silnie wyczulona nawet na najdelikatniejszy dotyk.
Po upływie kilku godzin możemy zacząć odczuwać swędzenie oparzonych miejsc, które dodatkowo mogą też boleć i piec. Dosyć częstym objawem jest również ogólne osłabienie organizmu oraz dreszcze. Jeżeli oparzenia mają poważniejszy charakter, na skórze pojawiają się bolesne pęcherze, które wypełnia treść surowicza, a do tego zaczynamy gorączkować.
Oparzenia słoneczne – szczególnie narażeni
Chronić się przed słońcem powinien każdy z nas, bez względu na wiek. Zaleca się jednak, by szczególną ochronę i ostrożność zachować w przypadku:
- pacjentów stosujących leki światłouczulające;
- osób po zabiegach medycyny estetycznej;
- dzieci, które mają skórę cieńszą i o mniejszej zawartości pigmentu niż skóra dorosłych;
- osób z dużą ilością znamion lub piegów, o jasnej karnacji, z włosami w kolorze blond lub rudy – ich skóra zawiera mniej pigmentu niż to jest w przypadku osób z ciemniejszą karnacją;
- pacjentów po przeszczepach narządów.
Jak zostało wykazane, wraz liczbą oparzeń słonecznych, jakich doświadczyliśmy jako dzieci, wzrasta u nas ryzyko wystąpienia nowotworu skóry, w tym czerniaka, w wieku dorosłym.
Pamiętajmy też, że pewne części naszego ciała są szczególnie narażone na działanie słońca (a więc i oparzenia słoneczne) i w związku z tym powinniśmy je chronić z najwyższą dokładnością i starannością – tj. przy użyciu kosmetyków z filtrami przeciwsłonecznymi, nakrycia głowy lub odzieży. Chodzi tu np. o głowę (w miejscach wyłysienia lub przedziałka), małżowiny uszne, ramiona czy grzbiety stóp.
Podstawowe zasady ochrony przed słońcem
Ochrona przed słońcem to konieczność, a do jej podstawowych zasad należą następujące:
- przyjmowanie podczas upałów 3-4 litrów wody dziennie;
- stosowanie preparatów z filtrem UV;
- unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce w godzinach 10:00-14:00;
- ochrona głowy odpowiednim nakryciem;
- zakładanie ubrań w jasnych kolorach, wykonanych z naturalnych, przewiewnych tkanin;
- ochrona oczu okularami z filtrem UV;
- rezygnacja ze spożycia alkoholu, który może doprowadzić do odwodnienia i udaru cieplnego.
Oparzenia słoneczne – stopnie
Jeżeli chodzi o oparzenie słoneczne, rodzaje, liczba i nasilenie objawów zależą od jego stopnia.
Wyróżniamy oparzenia:
- I stopnia – należą do najpowszechniej występujących. Poparzeniu ulega w tym przypadku wyłącznie wierzchnia warstwa skóry, tj. naskórek. Jako pierwszy objaw pojawia się widoczny rumień skóry, jest ona też wyraźnie cieplejsza, może też dawać uczucie pieczenia i bolesności. W ostatnim etapie poparzona warstwa złuszcza się, a nawet może schodzić płatami.
- II stopnia – poparzenie obejmuje zarówno naskórek, jak i skórę właściwą. Pojawiają się na nich bolesne bąble i pęcherze, które wypełnia płyn surowiczy. Towarzyszące im czasem objawy to także obrzęk oraz częściowa martwica naskórka. Zdarza się, że występują również symptomy ogólnoustrojowe, np. wysoka gorączka i osłabienie.
- III stopnia – to najcięższy, najpoważniejszy wariant, w którym zmiany skórne obejmują, poza naskórkiem i skórą właściwą, również tkankę podskórną i nerwy. W wyniku poparzenia mogą też zostać uszkodzone receptory czuciowe, co z kolei skutkuje brakiem czucia. Stopień III – jako bardzo groźny – wymaga niezwłocznej konsultacji lekarskiej, a następnie specjalistycznego leczenia.
Co ważne, jeżeli oparzeniu słonecznemu towarzyszą takie objawy jak:
- ból i zawroty głowy;
- wysoka gorączka;
- dreszcze;
- nudności,
- przyspieszone tętno;
- utrata przytomności,
należy w trybie pilnym udać się do lekarza. Są to oznaki wskazujące na udar słoneczny, który może czasem wystąpić przy oparzeniu.
Oparzenia słoneczne – pierwsza pomoc
Łagodnymi formami oparzenia słonecznego możemy zająć się sami:
- poparzone miejsce warto najpierw przemyć letnią wodą, a następnie nałożyć na nie chłodny okład;
- w przypadku, gdy oparzenie objęło większy obszar ciała, weźmy chłodny prysznic; istotne jest, by woda nie była zimna i aby chłodzić się stopniowo – inaczej może dojść do szoku termicznego;
- poparzonej skóry nie powinno się smarować tłustymi kremami;
- kiedy skóra goi się po oparzeniu, należy unikać wystawiania jej na słońce;
- rekomendowanymi preparatami są pianka lub emulsja o właściwościach chłodzących, łagodzących i nawilżających z zawartością alantoniny lub D-pantenolu.
Oparzenia słoneczne – domowe sposoby
Istnieje też co najmniej kilka sprawdzonych domowych sposobów na oparzenia słoneczne. Są to m.in.:
Kefir, maślanka, jogurt naturalny – działają łagodząco, chłodząco, a dodatkowo regenerują skórę. Aby odczuła ona ulgę, wystarczy nałożenie na nią produktu – samego lub w formie okładu. Ważne, żeby nie stosować słodzonych wersji np. jogurtu, ponieważ cukier wręcz powiększy podrażnienie.
Żel zawarty w liściach aloesu wykazuje właściwości ochronne, do tego chłodzi i nawilża skórę. Zawiera w swoim składzie antyoksydanty, przez co łagodzi stany zapalne i przyspiesza gojenie się ran, w tym tych powstałych w wyniku oparzeń słonecznych.
Miód działa i przeciwbakteryjnie, i przeciwzapalnie, za sprawą czego wspomaga szybsze gojenie się ran. Aby skorzystać z tej metody, wystarczy do poparzonego słońcem miejsca przyłożyć gazę z nałożoną na nią niewielką ilością miodu. Słodki specyfik można też wsmarować bezpośrednio w zmianę skórną, a po upływie kilku minut zmyć pod prysznicem.
Ziemniaki stanowią proste i skuteczne remedium na podrażnienia, w tym te powstałe na skutek działania promieni słonecznych. Wykazują one właściwości łagodzące, a zastosować można je zarówno w postaci plastrów, jak i purée. Ziemniaki wystarczy nałożyć na poparzone miejsca, po czym przykryć gazą. Po upływie pół godziny skórę trzeba starannie oczyścić.
Surowe białko jajek działa na skórę podobnie do antybiotyku, a dzieję się tak dzięki dwóm jego składnikom:
- cystatynie, czyli hamującym stany zapalne enzymie;
- lizozymowi, który z kolei działa bakteriobójczo i antywirusowo.
Białko stosujemy, nakładając je na gazę, a następnie przykładając do zmienionej chorobowo skóry. Można też ubić białko i w takiej formie nałożyć na oparzenie. Po upływie kwadransa należy je zmyć.
Ocet, a dokładnie okłady z niego, działają w sposób zbliżony do niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Nie tylko przynoszą ulgę poparzonej skórze, ale i umożliwiają powrót do jej prawidłowego pH. Leczniczy okład przygotowujemy z gazy, którą nasączamy 2-3 łyżkami octu. Przykładamy do podrażnionego miejsca na 15 minut.
Źródła:
- https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/poradnik-pacjenta-oparzenia-sloneczne-kiedy-slonce-szkodzi,8451.html
- https://www.medistore.com.pl/a/oparzenia-sloneczne-objawy-pierwsza-pomoc-i-domowe-sposoby-lagodzenia
- https://www.swiatleku.pl/artykuly/domowe-sposoby-na-oparzenia-sloneczne.html
