„Człowiek, który potrafi rozmawiać z drzewem, nie potrzebuje psychiatry.
Niestety sporo ludzi uważa inaczej”. – Phil Bosmans
Wzajemne związki człowieka z naturą, które od zawsze stanowiły integralną część naszego istnienia, są fundamentem jednej z najważniejszych wartości ludzkiego życia. To relacja, która nie tylko determinuje nasze emocje i sposób spędzania czasu, ale również kształtuje nasz styl życia oraz wpływa korzystnie na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne.
Kontakt z przyrodą nieograniczony jest w swoim potencjale, oferując niekończącą się listę możliwości autentycznego doświadczania i poznawania świata naturalnego. Jego wpływ jest odczuwalny na każdym poziomie funkcjonowania człowieka, wspierając naszą ogólną sprawność i dobrostan na różnych płaszczyznach życia.
Współczesne życie często popycha nas w kierunku intensywnego tempa, stale rosnącego poziomu stresu i przeciążenia informacjami. W takich warunkach odnalezienie chwili spokoju i regeneracji staje się niezwykle istotne dla naszego zdrowia psychicznego. Okazuje się, że jednym z najskuteczniejszych sposobów na odzyskanie równowagi emocjonalnej i mentalnej jest regularne kontaktowanie się z naturą.
Nie do podważenia
Wielu badaczy zgodnie podkreśla pozytywne oddziaływanie kontaktu z naturą na ludzkie życie. Ich badania wykazują, że interakcja z przyrodą przynosi liczne korzyści zdrowotne i psychospołeczne [1].
Ludzie doświadczają poprawy samopoczucia, zwiększenia samooceny oraz poprawy nastroju, jednocześnie redukując uczucie niepokoju i frustracji. Pod względem poznawczym przebywanie w naturze przyczynia się do zwiększenia wydajności mózgu oraz poprawy zdolności koncentracji. Badania wskazują również, że obniża poziom stresu, reguluje ciśnienie krwi oraz zmniejsza ryzyko chorób, szczególnie związanych z układem sercowo-naczyniowym i oddechowym. Dodatkowo, obserwowanie fotografii natury również wykazuje korzystny wpływ na zdolności ukierunkowanej uwagi i funkcjonowanie poznawcze człowieka, co potwierdzają inne badania naukowe.
Jak widać, badacze są zgodni co do tego, że kontakt z naturą, a nawet oglądanie jej obrazów przynoszą znaczące korzyści zdrowotne i psychospołeczne, wspierając nasze dobre samopoczucie oraz zdolności poznawcze [2].
„Przyroda jest paliwem dla ducha. Gdy czujemy się pozbawieni sił, często sięgamy po kubek kawy, jednak badania wykazują, że znacznie lepszym sposobem na dodanie sobie energii
jest kontakt z naturą”. – Dawid Mróz
Zdrowotne korzyści przebywania wśród przyrody
- Relaks i redukcja stresu
Przebywanie w przyrodzie jest doskonałym sposobem na redukcję poziomu stresu. Dźwięki natury, takie jak śpiew ptaków, szum wody czy szelest liści, mają właściwości relaksacyjne i pomagają obniżyć poziom kortyzolu, hormonu stresu. Już kilkuminutowy pobyt w naturalnym środowisku może zmniejszyć odczuwany stres i napięcie.
Dodatkowo otoczenie naturalne jest często wolne od hałasu i bodźców, które otaczają nas w miejskich warunkach, co sprzyja głębszemu relaksowi i regeneracji psychicznej. Badania przeprowadzone w różnych miejscach pracy i szkołach jednoznacznie wykazują, że obecność roślin doniczkowych w pomieszczeniach jest skutecznym środkiem redukującym poziom lęku i stresu u pracowników i uczniów [3].
- Poprawa nastroju i zdrowia psychicznego
Przebywanie na świeżym powietrzu i obcowanie z naturą może znacząco poprawić nastrój i zdrowie psychiczne. Otwarcie się na piękno przyrody i obserwacja jej różnorodności może wprowadzać uczucie ukojenia i zaspokajać potrzebę estetyki. Dla wielu ludzi kontakt z naturą jest źródłem pozytywnych emocji, które przyczyniają się do ogólnego zwiększenia poczucia szczęścia i dobrobytu.
- Koncentracja i uwaga
Przebywanie w naturalnym środowisku wspomaga zdolność koncentracji i skupienia uwagi oraz poprawia wydajność umysłową. Badania dowodzą, że zanurzenie się w przyrodzie i odłączenie od mediów oraz technologii przez cztery dni może zwiększyć wydajność w kreatywnym rozwiązywaniu problemów nawet o 50%. Cisza i spokój natury działają jak naturalna terapia, redukując nadmiar bodźców zewnętrznych i wspierając zdolność do skupienia uwagi na bieżącym momencie [4].
- Korzyści fizyczne
Kontakt z naturą sprzyja również aktywności fizycznej na świeżym powietrzu. Spacerowanie, bieganie czy jazda na rowerze poza miastem nie tylko poprawia kondycję fizyczną, ale również wspiera zdrowie serca i układu krążenia. Regularna aktywność na świeżym powietrzu redukuje ryzyko chorób serca, obniża ciśnienie krwi i wspiera ogólną odporność organizmu.
- Sen i regeneracja
Natura ma również pozytywny wpływ na jakość snu. Naturalne światło słoneczne pomaga regulować nasz zegar biologiczny i cykl snu, co jest kluczowe dla zdrowego i regenerującego snu. Ludzie, którzy regularnie spędzają czas na świeżym powietrzu, często zgłaszają lepsze samopoczucie i jakość snu, co przekłada się na ogólną regenerację organizmu i poprawę zdolności do koncentracji i efektywności w ciągu dnia.
- Inspiracja i kreatywność
Obserwowanie różnorodności krajobrazów, kształtów i kolorów w naturze stymuluje naszą kreatywność i wyobraźnię. Zmiana otoczenia, od miasta do lasu czy gór, może otworzyć nowe perspektywy i inspiracje, które są kluczowe dla rozwoju kreatywności i innowacyjności w naszym życiu osobistym i zawodowym.
Leczenie przyrodą
Oczywiście możliwe jest, że otoczenie przyrody może kojąco wpływać nie tylko na samopoczucie psychiczne, ale również na fizyczne objawy choroby oraz dolegliwości bólowe. Badania przeprowadzone w szpitalu wykazały, że pacjenci, którzy mieli widok na drzewa z okna swojej sali po poważnej operacji, znacznie lepiej znosili odczuwany ból fizyczny. Porównano ich z grupą pacjentów, którzy mieli widok na ściany pomieszczenia, i okazało się, że ci pierwsi doświadczali mniejszej liczby negatywnych symptomów chorobowych i pozostawali w szpitalu krótszy czas [5].
Kolejne badania potwierdziły, że podobne korzystne efekty można uzyskać, umieszczając rośliny doniczkowe w salach szpitalnych lub prezentując pacjentom obrazy związane z naturą. Takie środowisko może wspierać proces zdrowienia poprzez redukcję stresu, co przekłada się na lepsze samopoczucie fizyczne i emocjonalne oraz skrócenie czasu rekonwalescencji.
Cud tego świata
Przebywanie w naturze jest nie tylko przyjemnością dla zmysłów, ale również niezastąpionym źródłem korzyści dla naszego zdrowia psychicznego i fizycznego. Piękno naszego świata jest niezaprzeczalne i wcale nie trzeba jechać w odległe miejsca. To, co niezwykłe, może być nawet w „zwykłym” ogrodzie. Jak to powiedział Jostein Gaarder:
„Nie próbuj mi wmawiać, że natura nie jest cudem.
Nie opowiadaj mi, że świat nie jest baśnią”.
Zadbajmy o to już dziś, dostrzegając ten cudowny i niezwykły świat, odkrywając go każdego dnia bardziej i bardziej! Dlatego warto regularnie robić sobie miejsce na czas spędzany w otoczeniu naturalnym, aby dbać o dobrostan psychiczny i fizyczny w obecnej dynamice dnia codziennego.
Natalia Tatarczuch
Socjolog&Coach
Przypisy
1. L. E. Keniger, K. J. Gaston, K. N. Irvine, R. A. Fuller, (2013), What are the Benefits of Interacting with Nature?, „International Journal of Environmental Research and Public Health”, 10(3), s. 913-935.
2. M. G. Berman, J. Jonides, S. Kaplan, (2009), The Cognitive Benefits of Interacting with Nature, „Psychological Science”, 19(12), s. 1207-1212.
3. E. Stamatakis, M. Hamer, D. W. Dunstan, (2011), Screen-based entertainment time, all-cause mortality, and cardiovascular events: Population-based study with ongoing mortality and hospital events follow-up, „Journal of the American College of Cardiology”, 57(3), s. 292-299.
4. R. A. Atchley, D. L. Strayer, P. Atchley, (2012), Creativity in the Wild: Improving Creative Reasoning through Immersion in Natural Settings, „PLoS ONE”, 7(12), s. e51474.
5. R. S. Ulrich, (1984), View through a window may influence recovery from surgery, „Science”, 224(4647), s. 420-421.
