O Zdrowie Dbaj

Czy odrabiać z dzieckiem zadania domowe?

W kwestii zadań domowych i odrabiania ich z dzieckiem rodzice dzielą się zazwyczaj na dwa przeciwstawne obozy. Wielu z nich robi to regularnie i uważa pomoc w lekcjach za jasny i naturalny wybór. Jest to ich sposób zadbania o to, by praca domowa była zawsze zrobiona – co więcej, zrobiona dobrze. Są też jednak i tacy rodzice, według których pociecha powinna sama pilnować swoich zadań. Która ze stron ma rację? Odrabiać z dzieckiem zadania domowe czy nie?

Zadawane uczniom do domu prace stanowią bardzo istotny element edukacji. Ich podstawową rolą jest pomoc w wykorzystaniu zdobytej na lekcjach wiedzy, a także utrwalenie jej. Dodatkowo odrabianie zadań stanowi dla dzieci formę nauki takich zdolności jak np. samodzielność, kreatywność oraz logiczne myślenie. To właśnie w środowisku domowym uczeń zajmuje się powtórką materiału, rozwiązywaniem zadań, czytaniem lektur, ponadto robi prace domowe i przygotowuje się do kartkówek i sprawdzianów. Można więc śmiało powiedzieć, że jego nauka jest tutaj wręcz bardziej intensywna niż w szkolnych murach. Z tego względu efektywność uczenia się w domu ma naprawdę duże i istotne znaczenie.

 

Pomaganie nie oznacza wyręczania

Nie brakuje rodziców, którzy pomoc w zadaniach domowych rozumieją jako… odrabianie ich za dziecko. Takie podejście to jednak poważny błąd. W sytuacji, gdy jakieś zagadnienie jest dla naszej pociechy problematyczne, udzielenie jej pomocy nie będzie oczywiście niczym niewłaściwym. Niemniej nasze wsparcie powinno przybrać odpowiednią formę – np. wytłumaczenia dziecku materiału czy podpowiedzi lub naprowadzenia na dobry tok rozumowania. Zdecydowanie niewskazane i kategorycznie odradzane jest natomiast rozwiązywanie pracy lub np. pisanie wypracowania za dziecko. Możemy tłumaczyć się tak zwanymi dobrymi intencjami, w końcu chcemy tylko, żeby poszło na lekcje z odrobionymi zadaniami.

 

 

Taka praktyka jest jednak niedopuszczalna i wiąże się z istotnymi negatywnymi konsekwencjami dla ucznia:

  1. Dziecko, które rodzice wyręczają w odrabianie prac domowych, nie uczy się samodzielności. Wręcz przeciwnie: przyzwyczaja się do tego, że inni je odciążają. Dodatkowo nie czuje się odpowiedzialne za zadane lekcje, co będzie miało bezpośrednie przełożenie na brak poczucia odpowiedzialności również w innych dziedzinach życia.
  2. Odrabianie prac domowych przez dziecko uczy je dodatkowo samokontroli i pozwala mu uwierzyć w siebie i we własne możliwości. W tym wypadku nie chodzi jedynie o samo robienie zadań, ile też o pamiętanie o tym, że były zadane, a także takie rozplanowanie dnia, żeby znaleźć na nie czas. Krótko mówiąc, uczeń nabywa umiejętność stawiania przed sobą konkretnego celu, a w następnej kolejności konsekwentnej jego realizacji.
  3. Dziecko, które robi prace domowe samodzielnie, dochodzi do rozwiązania bez niczyjej pomocy. Nawet jeśli popełnia przy tym błędy, dużo szybciej i efektywniej przyswaja tym sposobem przerobiony w szkole zakres materiału. Z kolei w sytuacji, gdy jest wyręczane i nie pracuje nad lekcjami, bardzo szybko może się to dla niego skończyć zaległościami w nauce.
  4. Warto pamiętać, że nauczyciele dobrze znają swoich uczniów i możliwości, jakimi ci dysponują. W związku z czym nie są naiwni i nie dadzą się nabrać. Łatwo zorientują się, czy dziecko odrobiło swoją pracę domową samodzielnie, czy też zrobił to za nie rodzic.
  5. Jeżeli uczeń nie będzie odrabiał lekcji i tym samym nie przyswoi przerobionego materiału ani nie utrwali go, nie da rady długo tego ukrywać. Kiedy będzie odpytywany w klasie lub gdy przyjdzie mu pisać sprawdzian, od razu wyjdzie na jaw, jaką wiedzą dysponuje.

 

Co daje dzieciom odrabianie prac domowych

Zadania domowe wydają się nieodłącznym elementem systemu oświaty w Polsce – funkcjonują w nim, można by powiedzieć, od zawsze. W naszym kraju nie brakuje jednak przeciwników odrabiania lekcji w domu. Czym argumentują swoje stanowisko? Podkreślają przede wszystkim nadmierne obciążenie dziecka. Według nich jest to zabieranie mu wolnego czasu, który mogłoby przeznaczyć np. na zabawę. Uważają też, że zadania domowe angażują rodziców w to, co leży przecież w gestii nauczyciela.

Chcąc przekonać nieprzekonanych, powiedzmy wyraźnie o powodach, dla których dzieci powinny odrabiać pracę domową. W opinii psychologów jest to dla nich forma nauki:

  • lepszej organizacji czasu własnego;
  • samodzielnej pracy i uczenia się;
  • brania odpowiedzialności za własną edukację;
  • lepszego rozumienia sensu, jak i konieczności uczenia się;
  • przyswajania, pogłębiania, a także utrwalania nabytej w szkole wiedzy i umiejętności;
  • wykorzystania do nauki różnego typu materiałów, bez ograniczania się jedynie do podręczników szkolnych;
  • efektywnego rozwiązywania problemów, przezwyciężania trudności i radzenia sobie z ewentualnymi niepowodzeniami.

 

Jak odrabiać z dzieckiem prace domowe

Ponieważ dziecko spędza w szkolnych murach kilka godzin, po powrocie do domu warto dać mu czas na odpoczynek. Przyjmijmy, że przez godzinę lub dwie regeneruje się ono, spożywa wartościowy posiłek, bawi się w domu lub na świeżym powietrzu. Co istotne, niech nie będzie to czas przeznaczony na oglądanie telewizji lub grę na komputerze. Dobrze jest przypomnieć dziecku, kiedy pora relaksu i zabawy będzie się zbliżała ku końcowi.

Przy odrabianiu zadań domowych warto wprowadzić kilka zasad:  

  • dobrze jest ustalić stałą porę siadania do lekcji i trzymać się jej;
  • ustalmy z dzieckiem pulę korzyści i przywilejów przysługujących mu po odrobieniu pracy domowej; dodatkowo można też pomyśleć o ewentualnych konsekwencjach za nie wywiązanie się z tego obowiązku;  
  • przygotujmy wspólnie z dzieckiem odpowiednie miejsce do nauki; jeśli jest taka możliwość, powinno mieć swoje biurko; jeśli nie ma takiej opcji, wyznaczmy mu stałą przestrzeń do pracy – co ważne, taką, w której nikt nie będzie mu przeszkadzał;
  • najlepiej, żeby na biurku czy stole leżały wyłącznie potrzebne materiały i przybory szkolne – dobrze, żeby dziecko nie miało wokół siebie zabawek czy innych przedmiotów, które mogłyby rozpraszać jego uwagę;
  • pomagamy w odrabiania prac domowych.

 

 

Najważniejsze, co jako rodzice powinniśmy zrobić, to wpojenie dziecku przeświadczenia, że kwestia odrabiania lekcji leży po jego stronie. To ono jest za nie odpowiedzialne, nie rodzice. W związku z tym:  

  • samo dziecko powinno starać się zapamiętać, co ma zadane do domu;  
  • to ono musi sprawdzać, jakie prace ma do zrobienia każdego dnia;  
  • to jego zadaniem jest ustalenie kolejności, w jakiej będzie odrabiać lekcje;  
  • dziecko robi prace domowe samodzielnie; 
  • i to ono powinno spakować tornister na kolejny dzień. 

Rolą rodziców jest wyłącznie towarzyszenie swojej pociesze. Kiedy sprawdza ona podręczniki i zeszyty, służą mu ewentualną pomocą w ustaleniu kolejności odrabiania zadań. Mogą rozmawiać, komentować, uczulać na kwestię niezbędnej staranności w lekcjach (co zapobiegnie konieczności poprawiania lub przepisywania).

Od tego momentu uczeń powinien już pracować samodzielnie. Jeśli potrzebuje naszego potwierdzenia, chcąc się upewnić, czy robi wszystko poprawnie, zareagujmy oczywiście. Warto docenić jego wysiłki, a dzięki temu pozytywnie zmotywować go do dalszej pracy. Powstrzymajmy się za to od krytyki. I przede wszystkim nie należy wyręczać dziecka, czyli np. pisać, liczyć lub rysować za nie. Praca domowa jest dla niego, jest po to, by to ono nauczyło się uczyć.

Do kolejnych zasad przy odrabianiu lekcji należy:

  • wspólnie z dzieckiem sprawdzenie jego pracy – rodzic może poprawić pomyłki, ale ważne jest też, żeby prosić ucznia o samodzielne określenie błędu i jego poprawę; chwalmy go za te działania;
  • pakowanie tornistra do szkoły – dziecko robi to samo, ale pod naszym nadzorem i prowadzeniem; to doskonały sposób na nauczenie małego człowieka porządku i dobrej organizacji; 
  • ważny akcent końcowy stanowi pochwała i pozwolenie dziecku na skorzystanie z ustalonych na wstępie korzyści i przywilejów.

Tym, co może w dużym stopniu usprawnić odrabianie lekcji, może być kilka prostych reguł:

  1. Zdecydowany zakaz słuchania muzyki czy oglądania telewizji podczas nauki.
  2. Niedopuszczalne jest odrywanie dziecka od jego pracy.
  3. Spotkanie z kolegami/koleżankami czy wyjście z nimi na dwór możliwe są dopiero po odrobieniu zadań. 
  4. Po zakończeniu pracy domowej wszystkie podręczniki, zeszyty, przybory i ewentualne inne materiały powinny zostać odłożone z powrotem na swoje miejsce. 
  5. Po zakończeniu odrabiania lekcji zadaniem dziecka jest jeszcze spakowanie tornistra na następny dzień. 

 

Podsumowanie

Najważniejsze, co powinniśmy jako rodzice zrozumieć, to że wspólne odrabianie lekcji z dzieckiem nie polega na zrobieniu pracy domowej zamiast niego. Zapamiętajmy też kilka podstawowych wskazówek odnośnie tego, jak podejść do tematu właściwie. Może to być sposób na odrobienie przez nas własnego zadania domowego.

Przyzwyczajajmy dziecko do samodzielności, niech nasza pomoc dotyczy wyłącznie prac, z którymi ewidentnie sobie ono samo nie radzi.

Przy okazji takiego wsparcia uczmy naszą pociechę takich cech i zachowań jak systematyczność, odpowiedzialność i wytrwałość.

Odrabiając wspólnie z dzieckiem lekcje, zobaczmy w nim ucznia. Warto, by przybliżyło nam swoje związane z nauką i szkołą potrzeby lub np. ewentualne obawy.

Warto podejmować próby wyjaśniania dziecku sensu odrabianej pracy domowej. Może uda się odnieść ją do teraźniejszości, jak i do przyszłości.

Jeśli chodzi o samodzielną pracę naszej pociechy, skupmy się i doceńmy jej wysiłki, a nie tylko rezultaty działań.

Dobrze jest stosować system nagród za sukcesy (nie muszą być materialne i spektakularne, już sama pochwała wspaniale nagradza i motywuje), a jednocześnie starać się łagodzić ewentualne porażki.

Dołożymy starań i budujmy pewność siebie dziecka. Dobrym na to sposobem jest podkreślanie jego mocnych stron.

Pamiętajmy, że wiara w siebie i swoje możliwości sprzyja wzmożonej aktywności. Chwaląc ucznia, sprawimy mu radość, ale nie tylko – będzie to też bowiem dla niego czynnik mobilizujący do większego wysiłku.

W przypadku niepowodzeń rozmawiajmy z dzieckiem. Na spokojnie przeanalizujmy z nim przyczyny zaistniałej sytuacji, spróbujmy też wspólnie wypracować sposoby zapobiegania im w przyszłości. Pozwoli to uczniowi nabrać pewności siebie i uwolni go od lęku przed popełnianiem błędów w przyszłości. Wierząc w siebie, śmiało będzie stawiał czoła trudnościom, jeśli te się pojawią.

 

Zapraszamy także do przeczytania podobnych tematycznie artykułów:

 

 

Źródła

https://sp31krakow.pl/index.php/dla-rodzicow-i-uczniow/pedagog-radzi/56-praca-z-dzieckiem-czy-za-dziecko [dostęp: 30.01.2025]
https://pzp.edu.pl/wp-content/uploads/2015/10/Jak-odrabia%C4%87-lekcje-z-dzieckim.pdf [dostęp: 30.01.2025]
https://www.mjakmama24.pl/edukacja/lektury-prace/czy-rodzice-powinni-pomagac-dziecku-w-odrabianiu-lekcji-aa-bsct-pvLe-pybr.html [dostęp: 30.01.2025]

 

Zobacz również >

Scroll to Top
Skip to content