Przeważająca część specjalistów zgadza się co do tego, że dzieci są w większości uzdolnione i odznaczają się wieloma wrodzonymi talentami. Pozostaje więc kwestia, jak odkryć je u swojej pociechy, a następnie w jaki sposób rozwijać. Każdy mały człowiek jest wyjątkowy, jedyny w swoim rodzaju, ze swoimi indywidualnymi predyspozycjami i zestawem zdolności. Z pewnością warto je zidentyfikować i wspierać. Czy jest jakiś sposób, by rozpoznać talent u dziecka? W artykule przedstawiamy kilka pomocnych w tym praktycznych wskazówek.
Co to jest talent?
Jak podaje Wikipedia, talent, inaczej uzdolnienie, oznacza wrodzone predyspozycje człowieka w określonym kierunku, np. w dziedzinie artystycznej, intelektualnej lub ruchowej. Przejawiają się one poprzez ponadprzeciętny poziom sprawności w danym obszarze lub dużą łatwość i szybkość przyswajania wiedzy oraz bezproblemowe stosowanie jej w praktyce.
Przykłady uzdolnień naszych dzieci
Lista talentów jest naprawdę szeroka, możemy zidentyfikować u dziecka m.in. uzdolnienia:
- matematyczne;
- językowe (lingwistyczne);
- muzyczne;
- plastyczne;
- literackie;
- techniczne;
- sportowe.
Co ciekawe, są również mniej oczywiste rodzaje uzdolnień, takie jak np. talent pedagogiczny, społeczny czy empatyczny.
Jak rozpoznać talent u dziecka?
Rozpoznanie talentu u swojego dziecka nie jest takim prostym zadaniem. Przede wszystkim miejmy na uwadze fakt, że dzieci różnią się między sobą i zróżnicowane są również ich uzdolnienia. Pamiętajmy też o jednej ważnej kwestii: talent nie przynależy jedynie do działań artystycznych. Równie dobrze można go objawiać w dziedzinie sportu czy nauki – nie zapominając o tym, że istnieją przecież także zdolności przywódcze czy np. wybitne predyspozycje do pracy zespołowej.
Jak samemu zdiagnozować zdolne dziecko? Zacząć warto przede wszystkim od uważnej obserwacji jego zainteresowań. Zwróćmy uwagę na to, czym lubi się zajmować w czasie wolnym, czy jest jakaś określona aktywność, która wyraźnie je pasjonuje. Dajmy mu swobodę, by eksplorowało nowe rzeczy i rozwijało zainteresowania i zdolności. Dzięki temu dowie się, co autentycznie lubi, w jakim zajęciu się zatraca i sprawia mu ono przyjemność. Zorientuje się ponadto, w czym jest dobre.
Ważne, żeby nie narzucać niczego dziecku, choćby w podświadomy sposób. Nie nakierowujmy go na swoje własne zainteresowania czy niespełnione ambicje. Zamiast tego lepiej zaoferować mu zróżnicowane opcje i zapoznać z różnorodnymi dziedzinami. Niech popróbuje sztuki, muzyki, sportu i in. Da nam to możliwość zorientowania się, co szczególnie interesuje naszą pociechę i do czego ma smykałkę.
Jeśli nie chcemy przegapić, a nawet zaprzepaścić talentu swojego dziecka, w jego rozpoznawaniu pomocne mogą nam być również inne osoby. Warto pozostać w kontakcie z jego opiekunami lub nauczycielami, zależnie od tego, pod opieką jakiej placówki znajduje się nasza pociecha (czy jest to żłobek, przedszkole czy szkoła). Mogą oni mieć swoje spostrzeżenia odnośnie jej preferencji i umiejętności.
Szukając ewentualnego talentu u dziecka, pamiętajmy, że jest ono wyjątkowe, jedyne w swoim rodzaju. Powstrzymajmy się więc od porównywania go do innych i nie oczekujmy, że osiągnie podobne wyniki. Po prostu bądźmy przy dziecku, bezwarunkowo je wspierając, i motywujmy do rozwijania talentu. Pamiętajmy, że w tym ostatnim możemy wspomóc naszą pociechę, korzystając z wiedzy i doświadczenia specjalistów – pedagoga, nauczyciela, trenera lub np. psychologa.
Cechy zdolnego dziecka
Określenie dziecka zdolnym oznacza jego szczególne uzdolnienie w określonej dziedzinie, np. intelektualnej, matematycznej, muzycznej czy artystycznej. Do cech, jakimi się ono wyróżnia mogą należeć m.in.:
- duża kreatywność – umiejętność myślenia w sposób kreatywny, wykraczania poza schematy, inicjowania nowych idei i pomysłów;
- zdolności poznawcze na wyjątkowym poziomie – doskonała pamięć, umiejętność logicznego myślenia, a także szybkość tego procesu, zdolność przetwarzania informacji czy np. biegłość w rozwiązywaniu problemów;
- odnajdywanie swojej pasji – zainteresowania w kierunku specyficznych tematów lub dziedzin;
- wysoka motywacja i zaangażowanie w realizację pasji, poświęcanie jej dużej ilości czasu i uwagi;
- duża niezależność i samodzielność zarówno w zdobywaniu wiedzy, jak i pracy nad projektami;
- dobrze rozwinięte umiejętności społeczne – wyjątkowy poziom takich zdolności, jak np. empatia, współpraca z innymi, asertywność itp.
Jeżeli to właśnie nasze dziecko jest tym uzdolnionym, musimy pozostać czujni, aby sprostać jego potrzebom w zakresie odpowiedniej stymulacji – np. o charakterze artystycznym, intelektualnym czy społecznym. Nie wystarczy sam fakt posiadania przez naszą pociechę talentu, bowiem niezbędne jest również, by maksymalnie wykorzystała ona swój potencjał. Warto więc zagwarantować małemu człowiekowi adekwatną edukację i odpowiednie wsparcie, dzięki czemu rozwinie on swoje uzdolnienia w najlepszy i najbardziej efektywny sposób.
Metody wsparcia talentu dziecka
Służenie wsparciem i pomocą zdolnemu dziecku stanowi ważne zadanie rodziców. W jaki sposób najlepiej się z niego wywiązać?
Zapewnijmy naszemu potomkowi odpowiednie narzędzia i materiały, tak, żeby mógł bez przeszkód rozwijać swoje talenty. Jeżeli np. wykazuje zainteresowania i zdolności artystyczne, upewnijmy się, że ma dostęp do farb, płótna i pędzli. Co ważne, nie muszą to być akcesoria z najwyższej półki. Bywa, że wystarczą już te podstawowe. Pamiętajmy, by nasza pociecha miała też zapewnioną przestrzeń i czas na rozwój swojego potencjału.
Zachęcanie dziecka, by poznawało i odkrywało nowe dziedziny i zagadnienia stanowi kolejną metodę, poprzez którą możemy je skutecznie wesprzeć. Warto uważnie obserwować i słuchać małego człowieka, w ten sposób poznając i zgłębiając jego zainteresowania i pasje. Dobrą ideą jest również służenie mu swoim przykładem, tj. dzielenie się swoim hobby.
Duża rola pod względem wsparcia zdolnego dziecka leży również po stronie zapewniającego twórczą stymulację otoczenia. Takie sprzyjające nauce i rozwojowi środowisko mogą zapewnić następujące inicjatywy:
- gra w gry edukacyjne;
- wspólne czytanie;
- śledzenie programów edukacyjnych;
- wizyty w muzeach;
- wspólna praca nad rozwiązaniem problemów.
Wspierając konkretny talent dziecka, nie zaniedbujmy też jego rozwoju ogólnego. Ważne jest, żeby doskonaliło się w sposób wszechstronny, eksplorując różnorodne tematy i dziedziny. Uważajmy, żeby pociecha nie poświęciła się całkowicie tylko i wyłącznie swojej pasji – jako rodzice mamy za zadanie zadbać i zapewnić jej zrównoważony, harmonijny rozwój.
Wsparcie edukacyjne w rozwoju talentu dziecka
Jeśli chodzi o adekwatną motywację i stymulowanie zdolnego dziecka, w procesie tym dobrze jest użyć odpowiednich zasobów edukacyjnych. Jakich na przykład?
Nieocenioną i sprawdzoną pomoc w rozwoju talentów stanowią niezmiennie podręczniku, książki i wszelkie inne służące do nauki materiały w druku. Co istotne, wybierajmy pozycje merytoryczne i dobre jakościowo, od wiarygodnych autorów. Dużą zdolność “przemawiania” do dziecka mają wszelkiego typu rysunki, grafiki, wykresy czy ilustracje. Doskonale wpadają mu one w oko i pamięć (gdzie mają duże szanse pozostać na dłużej), a dodatkowo wspaniale rozwijają wyobraźnię.
Do dyspozycji zdolnego dziecka są również różnego typu dostępne online platformy edukacyjne. Znajdziemy na nich całą gamę różnorodnych możliwości rozwoju talentów i pogłębiania wiedzy: aplikacje, kursy interaktywne czy np. gry edukacyjne. Oferta jest na tyle szeroka, że bez problemu znajdziemy narzędzia dopasowane do uzdolnień i zainteresowań naszej pociechy.
Stymulująco na zdolne dziecko wpływają również wizyty w takich miejscach jak centra naukowe, muzea czy galerie sztuki. Warto dostosować je do wieku naszej pociechy, a także poszukać, czy w którymś z nich nie ma w ofercie specjalnych programów edukacyjnych. Tego typu wyjścia stanowią dla uzdolnionego małego człowieka źródło prawdziwej fascynacji, a przede wszystkim inspiracji (zwłaszcza jeśli jego talent dotyczy takich dziedzin jak sztuka czy np. nauki przyrodnicze).
Jeszcze inną opcją wsparcia zdolnego dziecka dają oferty różnorodnych organizacji pozaszkolnych. Mogą to być np. kółka zainteresowań (literackie, matematyczne, artystyczne i in.) czy szkoła muzyczna lub taneczna.
Podsumowanie
Odkrywanie talentu dziecka stanowi dla rodziców duże wyzwanie – jest czasochłonnym procesem, przy którym musimy być i cierpliwi, i uważni. Chcąc zidentyfikować zdolności naszej pociechy, obserwujmy jej zainteresowania, zwracajmy uwagę na naturalne predyspozycje. Warto inicjować i zachęcać dziecko, by próbowało nowych rzeczy, umożliwiać mu różnorodne doświadczenia, nie zapominając również o rozwoju umiejętności interpersonalnych. Pamiętajmy jednak, żeby przede wszystkim wspierać małego człowieka, dać mu czas i przestrzeń niezbędną do tego, by odkrył swój talent i indywidualny potencjał. Nie żałujmy dziecku pochwał, doceniajmy cały jego wysiłek, zaangażowanie i postępy.
Zapraszamy także do przeczytania podobnych tematycznie artykułów:
Źródła
- https://bambino.pl/dla-dzieciakow/194-zdolne-dziecko-jak-rozwijac-jego-talent [dostęp: 05.03.2025]
- https://www.casfera.pl/jak-odkryc-zdolnosci-i-predyspozycje-twojego-dziecka/ [dostęp: 05.03.2025]
