Kiedy dziecku na niczym nie zależy, gdy nie ma żadnych zainteresowań, stanowi to istotny problem. U jego źródeł może leżeć wiele czynników, w tym niskie poczucie własnej wartości czy np. brak bliskości z rodzicami. Takiej postawy naszej pociechy nie można lekceważyć, może mieć bowiem poważne następstwa. Problemy natury emocjonalnej czy gorsze wyniki w szkole są tylko przykładami takich negatywnych skutków. Warto wiedzieć, że w takie sytuacji rodzice nie tylko powinni, ale przede wszystkim mogą pomóc. Co zatem robić, gdy dziecku na niczym nie zależy?
Przyczyny braku motywacji u dziecka
Jednym z podstawowych powodów braku zainteresowań u dziecka jest jego niska samoocena. Jeżeli w domu rodzinnym nie chwali się go i nie docenia, za to często spotyka się oni z krytyką, automatycznie dochodzi u niego do utraty wiary w siebie i swoje możliwości. W takiej sytuacji stroni ono od podejmowania nowych wyzwań.
Utrata motywacji przez dziecko może być też spowodowana brakiem wsparcia emocjonalnego ze strony rodziców. Jeżeli nie poświęca mu się wystarczającej uwagi w domu, jeśli nie spotyka się w nim ze zrozumieniem, objawem może być właśnie apatia. Kiedy w relacjach z rodzicami brakuje bliskości, skutkuje to często izolowaniem się dziecka i jego obojętnością na wszystko.
To ostatnie stanowi też nieraz efekt zaniedbania ze strony najbliższych. Mały człowiek może mieć poczucie niedostrzegania jego potrzeb, gdy dorosłych zbyt absorbują ich własne sprawy.
W sytuacji, gdy dziecko nie wykazuje chęci do działania, warto przyjrzeć się również czynnikom z zewnątrz – za takim zachowaniem mogą stać np. problemy w szkole czy presja ze strony rówieśników. Takie okoliczności wywołują duży stres u naszej pociechy, a ten z kolei skutkuje utratą zainteresowań, i to różnego typu aktywnościami, a także wycofaniem się.
Dodatkowo dziecku może na niczym nie zależeć także z takich powodów jak:
- niewystarczająca ilość odpoczynku i snu;
- niedobór nowych bodźców i wrażeń, monitonia codziennego życia;
- zbyt intensywne korzystanie z technologii i serwisów społecznościowych, spędzanie na nich zbyt dużo czasu.
Skutki długotrwałego braku chęci do działania
Długotrwały stan, kiedy dziecku na niczym nie zależy, pociąga za sobą nieraz poważne konsekwencje. Mogą one dotyczyć problemów emocjonalnych i psychicznych, w tym nie tylko niskiego poczucia własnej wartości, ale i różnego typu lęków czy depresji. Jeżeli nasza pociecha dojdzie do wniosku, że jej życie jest pozbawione sensu, efektem może być eskalacja izolacji i jeszcze większe wycofanie się.
Kiedy dziecko nie ma motywacji, nie angażuje się w relacje z rówieśnikami, często unika interakcji. To z kolei przyczynia się do trudności zarówno z nawiązywaniem, jak i potem utrzymywaniem znajomości (o przyjaźni nawet nie wspominając). Tworzy to rodzaj błędnego koła: sytuacja sprzyja pogłębieniu się problemów emocjonalnych, stopień izolowania się wzrasta… a to jeszcze bardziej demotywuje i eskaluje samotność.
Kolejny negatywny skutek braku zaangażowania i chęci na cokolwiek dziecka to słabsze oceny w szkole. Jeżeli nie ma motywacji do nauki, osiągnięcia i wyniki siłą rzeczy będą słabsze. Zaniedbywanie obowiązków szkolnych, nieprzygotowywanie się do lekcji – zwłaszcza jeśli jest to sytuacja długotrwała – może nieść ze sobą konsekwencje dla możliwości edukacyjnych i zawodowych dziecka w przyszłości. Do poważnych skutków w życiu dorosłym należą m.in.:
- trudności w zdobyciu, a następnie utrzymaniu pracy;
- problemy w związkach;
- wzrost ryzyka uzależnień.
Sygnały ostrzegawcze
Jak jako rodzic rozpoznać problemy z motywacją u dziecka? Jest kilka znamiennych sygnałów, na które warto zwrócić uwagę:
- nagłe pogorszenie się ocen w szkole – słabsze wyniki z nauki u dziecka, jeśli do tej pory radziło sobie z nią dobrze;
- izolacja społeczna – dziecko spędza coraz więcej czasu samotnie, unika kontaktu z rówieśnikami, jest wyraźnie apatyczne;
- utrata radości i entuzjazmu wobec wcześniejszych zainteresowań, porzucenie ulubionego hobby lub pasji;
- zmiana codziennych nawyków: jedzenia (objadanie się lub brak apetytu) i snu (nadmierna senność lub bezsenność);
- nieustanne uskarżanie się na nudę, brak energii na jakiekolwiek aktywności.
Jak pomóc dziecku, któremu na niczym nie zależy
Sytuacji, kiedy dziecku na niczym nie zależy, nie można zostawić samej sobie – samo nic się nie zmieni na lepsze, za to może pogłębić się i doprowadzić do eskalacji problemu. Na szczęście rodzice mogą skutecznie pomóc i wesprzeć swoją pociechę. Zrozumienie, z czego wynika utrata przez nią motywacji i zainteresowania czymkolwiek, ma w tym wypadku kluczowe znaczenie. Nierzadko brakuje jej np. wsparcia z naszej strony albo doświadcza silnej presji z zewnątrz.
- Szczere rozmowy stanowią podstawę. Warto poświęcić czas na kontakt z dzieckiem i słuchać go aktywnie. Czując naszą autentyczną troskę i zainteresowanie, będzie miało przestrzeń, aby wyrazić swoje obawy i nazwać uczucia. Ważne, żeby słuchać z uwagą i nie osądzać. Dajmy dziecku odczuć, że rozumiemy jego punkt widzenia.
- Równie istotne jest wspólne spędzanie czasu. Nie wystarczy przebywanie pod jednym dachem, potrzebne są wzajemne interakcje, podejmowanie razem określonych aktywności.
- Nieocenione znaczenie ma stworzenie dziecku atmosfery bezpieczeństwa. Będą to dobre okoliczności, w których będziemy mogli próbować zachęcać i motywować je, by odkrywało nowe zainteresowania.
- Pomóżmy dziecku w ustaleniu celów. Wspólnie z nim wyznaczmy takie, które będą realistyczne i najlepiej krótkoterminowe. Kiedy naszej pociesze uda się któryś z nich, choćby najmniejszy, osiągnąć, pogratulujmy jej i świętujmy jak przystało na sukces. Takie podejście doda małemu człowiekowi poczucia sprawczości, a tym samym zachęci do dalszego działania.
- Istotnym wsparciem dla dziecka bez motywacji i zainteresowań jest ustalenie planu dnia i wprowadzenie pewnego rodzaju rutyny. Ustalenie regularnego harmonogramu (uwzględniającego czas zarówno na naukę, jak i odpoczynek po szkole i ulubione hobby) wprowadzi w jego życie przewidywalność. Dzięki temu dziecko zyska pewność i poczuje się bezpieczne, a to ułatwi mu podjęcie nowych wyzwań.
- Chcąc zmotywować naszą pociechę, a jednocześnie skutecznie poprawić jej nastrój, zachęćmy ją do aktywności fizycznej. Niech to będzie ruch o umiarkowanej intensywności i koniecznie podejmijmy go razem. Warto zaproponować wspólny spacer czy np. jazdę na rowerze. Pamiętajmy, że wysiłek pociąga za sobą wzmożone wydzielanie endorfin, tym samym w sposób naturalny poprawiając humor i samopoczucie.
- Skuteczną metodą na zachęcenie dziecka do aktywności może być rozbudzenie jego ciekawości. W tym celu warto inicjować i wystawiać je na nowe doświadczenia. Im więcej ich będzie i im bardziej różnorodnych, tym łatwiej nasza pociecha odkryje nowe zainteresowania. Spróbujmy wspólnych wycieczek, chodźmy na wystawy, poznajmy i doświadczmy nowych rodzajów hobby.
- Dużym wsparciem dla dziecka, któremu na niczym nie zależy, mogą być techniki relaksacyjne. Poznanie prostych ćwiczeń oddechowych i metod zarządzania stresem pomoże mu okiełznać silne, zwłaszcza negatywne emocje, a także poradzić sobie np. z presją. Co więcej, z takiej relaksacji skorzystamy również my, rodzice.
Pomoc profesjonalisty
Jeżeli nasze samodzielne próby wsparcia dziecka nie przynoszą oczekiwanego rezultatu i wciąż na niczym mu nie zależy, warto sięgnąć po profesjonalną pomoc. Dzięki konsultacji z pedagogiem lub psychologiem możliwe będzie dokładne zdiagnozowanie pociechy, przy jednoczesnym wykluczeniu potencjalnych problemów zdrowotnych. Specjalista dobierze też adekwatne metody terapii. W każdym przypadku im wcześniej zainterweniujemy, tym lepiej zabezpieczymy dziecko przed poważniejszymi problemami w przyszłości.
Znaczenie zdrowej i wspierającej relacji z dzieckiem
Podstawę w procesie kształtowania zdrowej, wspierającej relacji z dzieckiem stanowi nasza bezwarunkowa akceptacja. Musi ono czuć, że kochamy je bez względu na okoliczności, tak samo w obliczu jego osiągnięć, jak i ewentualnych błędów czy porażek. Takie podejście to fundament bezpieczeństwa emocjonalnego naszej pociechy.
W codziennych, bieżących interakcjach z dzieckiem słuchajmy go uważnie, dając mu maksimum swojej uwagi i skupienia. Dobrą praktyką jest zadawanie pytań otwartych, jak również parafrazowanie słów pociechy, co da nam pewność dobrego zrozumienia jej perspektywy.
W ustalanych w domu zasadach, jak i swoich reakcjach kierujmy się konsekwencją. Jasno postawione granice i przewidywalność zapewnią dziecku ważne dla niego poczucie pewności i stabilności.
Odnosząc się do powyższego, w sprawach mniejszej wagi dobrze jest zachować pewną dozę elastyczności oraz gotowość do ewentualnych negocjacji.
Niebanalne i nie do przecenienia znaczenie ma też wykazanie zrozumienia dla uczuć dziecka i nasza empatia. Dając mu prawo do przeżywania emocji, umożliwimy lepsze zrozumienie, ale przede wszystkim akceptację tego, co odczuwa.
Podsumowanie
Kiedy dziecku na niczym nie zależy, jako rodzice powinniśmy czuć się zaalarmowani. Aby skutecznie pomóc mu w tej sytuacji, kluczowe i priorytetowe znaczenie ma zrozumienie przyczyn tego stanu. Nie lekceważmy problemu, ponieważ brak zainteresowań i motywacji wiąże się w dłuższej perspektywie z wystąpieniem poważnych problemów natury emocjonalnej i w relacjach społecznych.
Jako rodzice możemy skutecznie wesprzeć nasze dziecko, jednak miejmy na uwadze, że zmotywowanie go i rozbudzenie chęci do działania to proces długotrwały. Musimy uzbroić się w cierpliwość i na poważnie zaangażować. Nie możemy się poddać – nasza bezwarunkowa miłość, obecność i wsparcie będą mu pomocne w odkrywaniu swojego potencjału i nowej pasji.
Zapraszamy także do przeczytania podobnych tematycznie artykułów:
Źródło
- https://zssio.com.pl/jak-pomoc-dziecku-ktoremu-na-niczym-nie-zalezy-skuteczne-rady [dostęp: 26.02.2025]
