Co zabija lamblie?

Lamblia jelitowa (łac. Giardia lamblia, Giardia intestinalis, Giardia duodenalis) jest pasożytem, który wywołuje jedno z najpowszechniej występujących schorzeń pasożytniczych układu pokarmowego u ludzi, psów i kotów – lambliozę, zwaną również giardiozą. Ta pierwotniakowa choroba dwunastnicy i jelita cienkiego przebiega najczęściej pod postacią biegunki. Zgodnie z danymi szacunkowymi zakażonych Giardia lamblia jest w Polsce około 10% osób dorosłych i nawet do 25-50% dzieci. Każdego roku stwierdzonych zostaje w naszym kraju ponad 2 tysiące objawowych przypadków zarażenia. Najmłodsza część populacji jest w tym względzie bardziej problematyczna z uwagi na wyższą podatność na infekcje. Wynika to z tego faktu, że układ immunologiczny dzieci jest słabszy, łatwiej też u nich o pewne niedociągnięcia w zakresie higieny.

Co wiemy o lamblii? Jak dochodzi do zakażenia i jakie są objawy lambliozy? A wreszcie, co zabija lamblie i jak ustrzec się ich w przyszłości? Zapraszamy do lektury.

 

Giardia lamblia – co wiemy o tym pasożycie

Nie można określić konkretnego określonego obszaru, na którym lamblioza pojawia się najczęściej. Lamblie występują najczęściej w dużych skupiskach ludzi, w miejscach o dużym stopniu zanieczyszczenia – np. w toaletach (zwłaszcza publicznych), piaskownicach, a nawet w żłobkach czy przedszkolach. Często określa się ją typowo dziecięcym schorzeniem, ponieważ to właśnie najmłodsi najszybciej zarażają się lambliami.

Co istotne, giardiozę charakteryzuje bardzo szybki proces rozprzestrzeniania się, co wynika z faktu mnożenia się pasożytów Giardia lamblia przez podział, tj. naprawdę szybko. Z tego też względu zaleca się, aby leczeniem objąć całą rodzinę chorego – pozwala to na skuteczniejsze i szybsze usunięcie problemu.

Lamblie występują praktycznie wszędzie. Nie zobaczymy ich tzw. gołym okiem, a zarażamy się nimi drogą pokarmową przez połknięcie cyst tego pasożyta. Spożywamy je w skażonej żywności lub wodzie, ale przenoszą się również przez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami.

Najczęściej bytują w przewodzie pokarmowym, w dwunastnicy, choć potrafią ulokować się również w drogach żółciowych czy np. w pęcherzyku żółciowym. Bytując w jelicie cienkim, uszkadzają jego błonę śluzową, a tym samym zaburzają proces przyswajania składników odżywczych.

Lamblię cechuje duża odporność na warunki środowiskowe. Cysty tego pasożyta są zdolne do przetrwania w wodzie lub glebie nawet przez okres kilku miesięcy. Kiedy je połykamy, ulegają przekształceniu w swoje aktywne postaci, czyli trofozoity.

Choć lamblioza występuje u ludzi na całym świecie, jest charakterystyczna przede wszystkim dla obszarów o niskim poziomie sanitarnym. Kraje rozwinięte również nie są od niej wolne, a lamblie wyjątkowo często pojawiają się zwłaszcza w przedszkolach i szkołach. Dzieci bardzo powszechnie przekazują między sobą pasożyta, np. poprzez brudne ręce czy w drodze kontaktu z zanieczyszczonymi przedmiotami.

 

Lamblioza – najczęstsze drogi zarażenia

Pasożytami Giardia lamblia najczęściej można zarazić się następującymi drogami:

• spożycie skażonej cystami lamblii wody lub żywności;
• podróże i przebywanie w krajach o złych warunkach sanitarnych;
• kontakt z zarażonymi zwierzętami (zarówno domowymi, jak i dzikimi, np. kotami, psami, bobrami), a także ze skażonym ich odchodami środowiskiem zwierzęcym;
• przeniesienie cyst pasożyta do ust z takich zanieczyszczonych powierzchni, jak np. klamki w toalecie, zabawki, przewijaki dla dzieci;
• bliski kontakt z chorym na lambliozę.

 

 

Zakażenie lamblią – grupy ryzyka

Biorąc pod uwagę najczęstsze drogi zarażenia, dość łatwo jest rozróżnić grupy ryzyka, czyli tych z nas, którzy są szczególnie narażeni na zakażenie lamblią i rozwinięcie się lambliozy. Są to osoby:

• z placówek opieki nad dziećmi, żłobków, przedszkoli, szkół (dzieci i opiekunowie);
• turyści w krajach o niskim poziomie sanitarnym;
• pozostające w bliskim kontakcie z chorym na giardiozę;
• spożywające zanieczyszczoną wodę, np. z rzeki, jeziora czy źródeł (np. w podróży);
• pobierające wodę na użytek gospodarstwa domowego z płytkich studni;
• o osłabionej odporności;
• kąpiące się w skażonych akwenach wodnych, takich jak baseny, rzeki lub jeziora;
• mające kontakt z zakażonymi zwierzętami lub skażonym ich odchodami środowiskiem zwierzęcym.

 

Lamblioza objawy

Do głównych i najczęstszych objawów zakażenia lambliami i lambliozy należą: 

• dolegliwości żołądkowo-jelitowe;
• biegunka charakteryzująca się nagłym i ostrym początkiem;
• bóle w okolicy żołądka lub pęcherzyka żółciowego;
• wzdęcia;
• skurcze brzucha;
• brak apetytu;
• chudnięcie;
• tłuszczowe stolce;
• krótkotrwała i występująca okresowo gorączka;
• niski poziom ciśnienia tętniczego krwi;
• złe samopoczucie ogólne;
• wysypka o charakterze alergicznym na skórze;
• uporczywie pojawiający się na twarzy trądzik;
• zażółcenie twardówek oraz powłok skórnych;
• jedynie sporadycznie może wystąpić pokrzywka lub np. afty.

Warto dodać, że zakażenie lambliami w nawet 10% przypadków może mieć przebieg bezobjawowy – zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.

 

Diagnoza zakażenia lambliami

Jeżeli zarazimy się lambliozą, pierwsze objawy mogą dać się zauważyć czasami już po siedmiu dniach. Zazwyczaj jednak zaczynają się pojawiać po upływie około dwóch tygodni. Po mniej więcej takim czasie lamblie wylęgają się w naszym organizmie.

Dostrzegając niepokojące symptomy, powinniśmy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Podejrzewając zakażenie lambliami, kieruje on pacjenta na badania laboratoryjne pod kątem obecności pasożytów. Najczęściej wykonywane jest w takich przypadkach badanie kału. Co ważne, jeżeli uzyskamy wynik ujemny, nie traktujmy go póki co jednoznacznie. Z uwagi na okresowe pojawianie się cyst w kale, zaleca się powtórzenie procedury jeszcze dwukrotnie, zachowując odstęp 2-3 dni.

Dla uzyskania pewnego wyniku dobrze jest wykonać jednocześnie badanie z krwi. Bywają przypadki, kiedy zaleca się również pobranie wymazu z dwunastnicy pacjenta, ponieważ jest ona miejscem częstego bytowania lamblii.

Z kolei w sytuacji, gdy potwierdzenie zakażenia sprawia wyraźną trudność, można zastosować również bardziej inwazyjne badanie, jakim jest biopsja jelita cienkiego. Technika ta umożliwia stwierdzenie obecności trofozoitów lamblii w sposób bezpośredni.

Miejmy na uwadze, że lambliozę łatwo jest pomylić z innymi chorobami układu pokarmowego, np. tzw. grypą żołądkową. Z tego względu właściwa i miarodajna diagnoza jest niezwykle istotna.

 

 

Leczenie lambliozy, czyli co zabija lamblie

Każde potwierdzone zakażenie pasożytem Giardia lamblia koniecznie wymaga leczenia. Polega ono na przyjmowaniu leków odrobaczających nasz organizm. Z uwagi na możliwość wystąpienia skutków ubocznych zaleca się, aby terapia farmakologiczna prowadzona była pod nadzorem lekarza.

Do najpowszechniej stosowanych leków na lambliozę należą metronidazol i tinidazol. Są też lekarze przepisujący w tym wypadku albendazol. Zastosowanie znajduje również macmiror. Co charakterystyczne dla tego ostatniego, to zawartość składnika o właściwościach przeciwgrzybiczych.

W kuracji giardiozy niezbędne jest zadbanie o przeprowadzenie jej w sposób maksymalnie bezpieczny i skuteczny. Tylko takie podejście da nam gwarancję, że terapii nie trzeba będzie powtarzać.

Warto mieć świadomość, że lamblioza stanowi chorobę uciążliwą i o długotrwałym leczeniu. Cennym zaleceniem jest wypranie całej odzieży zarażonego w temperaturze powyżej 30 stopni. To samo dotyczy ręczników i pościeli. W trakcie kuracji odradza się korzystania przez domowników z tych samych przedmiotów do higieny osobistej. Najlepiej, aby każdy miał swój własny zestaw, np. ręcznik, gąbkę.

Podczas terapii farmakologicznej warto wykluczyć ze swojego jadłospisu węglowodany, w tym w szczególności cukry stanowiące główną pożywkę dla lamblii. Rekomendowana na ten czas jest dieta lekkostrawna, która nie obciąża układu pokarmowego.

Warto dodać, że leczeniu powinny się poddać wszystkie osoby z otoczenia chorego, tj. zarówno rodzina, jak i np. dzieci ze żłobka lub przedszkola. Pozwoli to uniknąć powtórnego zarażenia.

Natomiast to, czego wykonanie po zakończeniu kuracji jest niezbędne, stanowi kolejne badanie kału i krwi. Da nam ono pewność, że nie dochodzi do ponownego namnażania się lamblii.

 

Profilaktyka lambliozy

Jeżeli chodzi o lambliozę, profilaktyka odgrywa w jej przypadku ogromne znaczenie. Pomocne w zapobieganiu zarażeniu Giardia lamblia są następujące praktyki:

• dbanie o regularną higienę rąk;
• dezynfekcja i czyszczenie przedmiotów i powierzchni;
• używanie własnych rzeczy osobistych np. ręczników (zamiast pożyczania ich);
• dokładne mycie warzyw i owoców w czystej wodzie;
• picie wody filtrowanej, gotowanej przez minimum minutę lub butelkowanej, jeżeli nie mamy pewności, czy woda pitna jest bezpieczna;
• niespożywanie wody bezpośrednio z rzek, strumieni czy jezior;
• unikanie konsumpcji żywności niewiadomego pochodzenia, zwłaszcza w krajach o złych warunkach sanitarnych;
• rezygnacja z jedzenia niegotowanych potraw oraz picia napojów z dodatkiem lodu kupowanych od ulicznych sprzedawców;
• niekorzystanie z kąpielisk publicznych w trakcie zarażenia, jak i przez okres 2 tygodni po ustąpieniu objawów.

Pamiętajmy, że przyswojenie już w najmłodszych latach prawidłowych nawyków higienicznych stanowi skuteczny sposób na wyraźne zmniejszenie ryzyka zakażenia.

 

Informacje przedstawione w powyższym artykule są poradami i mają charakter poglądowy. Przed zastosowaniem prosimy o konsultację z lekarzem.

 

Zapraszamy także do przeczytania podobnych tematycznie artykułów:

• Co nas gryzie w lecie?
• Przyprawy i zioła, które korzystnie wpływają na odporność
• Moc naturalnych zasobów natury

 

 

Źródła

1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Ogoniastek_jelitowy [dostęp: 02.04.2025]
2. https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/lamblioza-giardioza/?srsltid=AfmBOoqf8phz0ltfgu4TvCyBJLFomYTy63ZRtjSzzzHMoDQfYHBvYpH4 [dostęp: 02.04.2025]
3. https://www.nowafarmacja.pl/blog/jak-zrozumiec-i-radzic-sobie-z-lamblia-praktyczny-poradnik [dostęp: 02.04.2025]
4. https://www.mugga.pl/lamblioza-inczej-giardioza-ktora-wywoluje-lamblia-c-3_17_30.html?srsltid=AfmBOooAybqzj4aHC-gqrWe4C-Qlka8AAKEPJ1TXoaGb1j7YCqX3pyp3 [dostęp: 02.04.2025]
5. https://tonieautyzm.pl/2020/06/lamblie-jak-z-nimi-wygrac/ [dostęp: 02.04.2025]