Jak dbać o słuch? Czy można poprawić słyszenie?

Czy da się w naturalny sposób wspierać słuch i spowolnić proces jego pogarszanie się? Czyżby stosowanie aparatu słuchowego stanowiło jedyne rozwiązanie? Tego typu wątpliwości  i pytania coraz częściej zadają sobie osoby zauważające u siebie pierwsze objawy gorszego słyszenia. Na szczęście znane są różne techniki, które mogą wspomóc pracę narządu słuchu i poprawić jego funkcjonowanie. W poniższym tekście omówimy praktyczne sposoby dbania o słuch oraz podpowiemy, co można zrobić, by jak najdłużej cieszyć się dobrym słyszeniem – bez pomocy aparatu.

Poprawa słuchu bez aparatu słuchowego

Czy słuch może ulec poprawie, jeżeli do wzmocnienia go nie użyjemy aparatu? Kwestia ta wciąż znajduje się w centrum zainteresowania wielu osób. Mierzą się z nią zarówno zmagający się z pogorszeniem słyszenia pacjenci, jak i specjaliści w tej dziedzinie. Eksperci zaznaczają, że wszystko w dużej mierze zależy od przyczyny zaistniałych zaburzeń.

Jeżeli ubytki słuchu wynikają z czynników zewnętrznych, np. długotrwałego narażenia na hałas, możliwa jest częściowa poprawa. Aby do niej jednak doszło, musimy wyeliminować to, co szkodzi.

W przypadku naturalnych procesów starzenia się organizmu lub uszkodzeń struktur ucha wewnętrznego regeneracja jest trudniejsza. Nie oznacza to jednak, że nic nie da się zrobić. Profilaktyka, prowadzenie zdrowego stylu życia (w tym diety), unikanie hałasu i regularna kontrola słuchu mogą spowolnić jego utratę. Zmiana pewnych naszych nawyków pomoże nam utrzymać jak najlepszy poziom słyszenia przez długie lata.

Poprawa słuchu? Najpierw badania

Słuch to wyjątkowy i ważny zmysł, dlatego chcemy jak najdłużej się nim cieszyć i w pełni wykorzystywać jego możliwości. Podstawą jeśli chodzi o działania w tym kierunku jest wykonanie badań. Zapewnią nam one dokładną ocenę ewentualnych nieprawidłowości. Co więcej, pozwolą określić ich przyczynę, a dzięki temu sposób, w jaki można im skutecznie zaradzić. Tylko na podstawie rzetelnej diagnozy można wdrożyć właściwe leczenie lub działania zapobiegające dalszemu pogorszeniu słyszenia. Regularna kontrola to inwestycja w komfort codziennego życia i zdrowie na lata.

Wprowadzenie do swojej codzienności zdrowych nawyków może realnie wspierać zdolność słyszenia. W ich zakres wchodzi przede wszystkim:

• ochrona uszu przed nadmiernym hałasem;
• rezygnacja z palenia, bowiem nikotyna szkodzi krążeniu w obrębie ucha;
• dobrze zbilansowana dieta.

Jeśli chodzi o tę ostatnią, powinna obfitować w sprzyjające zdrowiu narządu słuchu substancje odżywcze. Zalicza się do nich m.in. witaminy z grupy B oraz magnez.

Powyższe kroki, choć tak proste, mogą mieć duży wpływ na komfort naszego słyszenia.

Aktywność fizyczna to kolejny element, który warto wprowadzić do swojego życia na regularnych zasadach. Ruch, który sprzyja poprawie krążenie krwi w całym organizmie, może również wspierać prawidłowe słyszenie. Lepsze ukrwienie narządu słuchu to jeden z czynników sprzyjających jego dobrej kondycji.

W niektórych sytuacjach specjaliści mogą dać nam wskazanie również do specjalistycznych ćwiczeń słuchowych lub terapii. Są one pomocne w ćwiczeniu słuchu, a także ułatwiają lepszą identyfikację i interpretację dźwięków.

Co jeść, żeby lepiej słyszeć?

Choć może to wydawać się nie takie oczywiste, dla lepszego słyszenia zdrowa, dobrze zbilansowana dieta ma naprawdę kluczowe znaczenie. Co zatem warto jeść?

1. Wybierajmy produkty obfitujące w magnez. Jest to składnik niezbędny dla ochrony naszych uszu, który ogranicza ryzyko uszkodzeń wewnętrznych na skutek ekspozycji na hałas. Bogate w ten pierwiastek są ziarna, orzechy oraz zielone warzywa liściaste.
2. Sięgajmy po pokarmy zawierające witaminy z grupy B, w szczególności B12, które wspierają funkcjonowanie nerwu słuchowego. Dla przykładu witaminę B2 znajdziemy w grzybach, pietruszce oraz zarodkach pszenicy, a B6 w drożdżach, kaszy gryczanej, brązowym ryżu, orzechach włoskich i laskowych, nasionach roślin strączkowych oraz kiełkach pszenicy. Wegańskimi źródłami witaminy B12 mogą być np. wzbogacone w nią płatki zbożowe, jogurty i napoje roślinne.
3. W swojej diecie uzwględnijmy antyoksydanty, których dostarczą nam warzywa i owoce.
4. Pamiętajmy o kwasach omega-3, czyli realnym wsparciu dla naszych naczyń krwionośnych, w tym tych zlokalizowanych w uchu wewnętrznym. Do głównych roślinnych źródeł omega-3 należą w szczególności glony, olej lniany, olej rydzowy, orzechy włoskie, siemię lniane i nasiona chia.
5. Ważną kwestię stanowi również prawidłowe nawodnienie organizmu. Woda pełni kluczową rolę w jego właściwym funkcjonowaniu, co obejmuje także zdrowie naszych uszu.

Ochrona przed hałasem jako element higieny uszu

Co ciekawe, pojęcie higieny uszu nie odnosi się wyłącznie do ich czyszczenia. Oznacza również, że chronimy je przed wpływem szkodliwych czynników zewnętrznych, w tym przed hałasem. Pamiętajmy, że długotrwałe narażenie na głośne i uciążliwe dźwięki sukcesywnie pogarsza nasze słyszenie.

Co powinniśmy zatem robić dla poprawy słuchu?

• omijajmy hałaśliwe miejsca;
• miejmy pod kontrolą głośność, z jaką słuchamy muzyki, szczególnie, jeśli służą nam do tego słuchawki;
• najczęściej jak to możliwe spędzajmy czas w ciszy, pozwalając, aby nasze uszy odpoczęły.

Poprawne czyszczenie uszu

W sytuacji, gdy nie dotyczy nas nadmierna ilość nagromadzonej w uszach woskowiny, o ich właściwą higienę możemy z powodzeniem samodzielnie zadbać w domu. W tym celu warto skorzystać z kilku prostych, naturalnych sposobów. Kluczowe jest przy tym, żeby czyścić jedynie małżowinę, czyli zewnętrzną część uszu. Usuwamy z niej zanieczyszczenia, które niejako samoczynnie wydostały się z przewodu słuchowego.

Jakiego środka dobrze jest użyć do tej czynności? Do sprawdzonych, a jednocześnie najprostszych metod należy ciepła woda z dodatkiem mydła. Alternatywnie możemy użyć również innego detergentu, wybierając jednak specyfik o neutralnym pH. Pamiętajmy, żeby myć uszy w delikatny sposób i tylko ich zewnętrzną część. Co istotne, uważajmy, żeby woda nie dostała się w głąb i nie znalazła w przewodzie słuchowym.

Jeśli chodzi o domowe metody czyszczenia uszu, z woskowiną uporamy się również, stosując:

• sól fizjologiczną;
• olejek dla dzieci;
• glicerynę;
• środek przeciwzapalny o właściwościach łagodzących, np. rumianek lub aloes. 

Domowe metody na poprawę słuchu

Wróćmy zatem do pytania: czy jest możliwe polepszenie swojego słuchu bez wspierania się w tym celu aparatem słuchowym?

Jak najbardziej – spróbujmy wprowadzić do swojego życia regularne treningi umiejętności słuchania. Brzmi intrygująco? Ćwiczenia nie są skomplikowane, chodzi bowiem o świadomą i uważną koncentrację na dźwiękach, które rozlegają się w naszym otoczeniu. Co istotne, może nam to wyraźnie pomóc wyostrzyć percepcję słuchową.

Skupmy się i starajmy zidentyfikować i wyodrębnić różnorodne brzmienia – mogą to być zarówno odgłosy natury, jak i różnego typu instrumenty muzyczne. Chcąc wzbogacić swój trening, możemy zaopatrzyć się w specjalne puzzle dźwiękowe lub sięgnąć po gry słowne. Wszystko to wzmocni koncentrację na docierających do naszych uszu odgłosach.

Do tego typu ćwiczeń warto dodać techniki oddechowe, np. świadome oddychanie. Sprzyjają one większemu skupieniu, ale są też efektywne pod względem redukcji stresu. Działają relaksująco, a to ma swój pośredni wpływ na polepszenie funkcjonowania narządu słuchu. Systematyczna praktyka może pomóc nam w uzyskaniu wyraźnej poprawy w takich aspektach, jak np. zdolność słyszenia czy rozróżniania dźwięków.

Podsumowanie

Poprawa słuchu bez aparatu słuchowego stanowi niełatwe zadanie. Co jednak ważne, jest to możliwe i z pewnością warte wysiłku. Klucz tkwi w indywidualnym podejściu dopasowanym do konkretnej osoby, uwzględniającym zarówno przyczyny zaburzeń słuchu, jak i jej ogólny stan zdrowia. Regularny trening słuchu, odpowiednio zbilansowana dieta, ograniczenie ekspozycji na hałas, badania profilaktyczne oraz zdrowy tryb życia mogą realnie poprawić jakość słyszenia.

Ważna uwaga na zakończenie: jeżeli mamy wrażenie, że słuch coraz bardziej nas zawodzi, nie ignorujmy tego faktu. Skonsultujmy się ze specjalistą, by zadbać o swoje uszy odpowiednio i z należytą troską.

Zapraszamy także do przeczytania podobnych tematycznie artykułów:

• Nadwrażliwość słuchowa u dzieci – objawy i leczenie
• Popraw funkcjonowanie swojego mózgu za pomocą tych 5 metod
• Jak przebywanie wśród natury może wpływać na dobrostan psychiczny?

Źródła

1. https://omnifon.pl/blog/jak-poprawic-sluch-bez-aparatu-sluchowego-czy-to-w-ogole-mozliwe/ [dostęp: 27.06.2025 r.]
2. https://omnifon.pl/blog/czym-jest-woskowina-i-jak-dbac-o-czystosc-ucha/ [dostęp: 27.06.2025 r.]
3. https://zdrovit.pl/witaminy-z-grupy-b-w-diecie-wegetarian-i-wegan [dostęp: 27.06.2025 r.]
4. https://silaroslin.pl/pl/menu/omega-3-weganskie-283.html [dostęp: 27.06.2025 r.]