DAO, czyli diaminooksydaza, jest enzymem występującym przede wszystkim w komórkach nabłonka, np. jelit. Jego rolę stanowi w pierwszej kolejności wychwyt obecnej w żywności histaminy, a następnie jej rozkład. Obniżona aktywność enzymu DAO pociąga za sobą wzrost stężenia histaminy w organizmie, co z kolei skutkuje nietolerancją histaminy.

 

Co to jest DAO?

Diaminooksydaza (DAO) jest enzymem o kluczowym znaczeniu w metabolizmie histaminy. Ta ostatnia stanowi substancję, która z natury występuje w naszym organizmie, zawiera ją również wiele pokarmów. Enzym DAO odpowiada za wychwycenie tego związku z pożywienia, a następnie rozłożenie go. Jeżeli poziom histaminy jest za wysoki, możemy odczuwać wiele uciążliwych dolegliwości, takich jak np. ból i/lub zawroty głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, pokrzywka czy inne reakcje skórne, przewlekłe bóle mięśni. Stąd prosty wniosek, że właściwy poziom i aktywność diaminooksydazy są kluczowe, żeby zachować równowagę w organizmie, a co za tym również dobre samopoczucie.

 

Przyczyny niedoboru DAO

Możemy wyróżnić trzy rodzaje czynników odpowiedzialnych za niedobór enzymu DAO w naszym organizmie:

• czynniki genetyczne;
• czynniki zapalne;
• czynniki farmakologiczne.

 

Czynniki genetyczne niedoboru enzymu DAO

Zmiany genetyczne stanowią główną i najczęściej występującą przyczynę niedoboru enzymu DAO. Polegają one na tzw. polimorfizmie pojedynczego nukleotydu (z ang. Single Nucleotide Polymorphism, SNP) w genie AOC1, który koduje enzym DAO.

W przypadku mutacji genu AOC1 dochodzi często do obniżenia aktywności DAO. W efekcie organizm człowieka jest w mniejszym stopniu zdolny do rozkładu histaminy, a to z kolei skutkuje wystąpieniem symptomów nietolerancji histaminy.

 

 

Czynniki zapalne niedoboru enzymu DAO

Sytuacja, kiedy enzymu DAO jest zbyt mało, może również stanowić tzw. stan nabyty. Jako że diaminooksydaza jest obecna przede wszystkim w jelicie cienkim, wszelkiego typu stany zapalne dotykające błony śluzowej przewodu pokarmowego mogą pociągać za sobą spadek produkcji DAO.

Na podstawie badań wyróżniono następujące istotne patologie o omawianym działaniu:

• infekcja Helicobacter pylori;
• zapalenie żołądka i jelit;
• zespół jelita nadwrażliwego;
• celiakia;
• infekcje przewodu pokarmowego;
• choroba Leśniowskiego-Crohna;
• dysbioza jelitowa;
• zespół krótkiego jelita;
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• SIBO, czyli zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego.

 

Farmakologiczne czynniki niedoboru DAO

Znaczący spadek poziomu enzymu DAO w organizmie może być spowodowany także przyjmowaniem niektórych leków. Wiele z nich stymuluje proces uwalniania histaminy lub też wpływa blokująco na diaminooksydazę.

Co istotne, działa w ten sposób wiele środków farmakologicznych o powszechnym zastosowaniu – należą do nich m.in. antybiotyki, leki na arytmię, depresję czy też dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Zgodnie z danymi szacunkowymi nawet jedna piąta populacji w Europie stosuje – i to w sposób regularny – różne medykamenty wstrzymujące aktywność enzymu DAO. Oznacza to, że liczba osób doznających objawów nietolerancji histaminy może być naprawdę wysoka.

Co istotne, również spożycie alkoholu często kończy się wystąpieniem wyżej wspomnianych symptomów. Dzieje się tak, ponieważ nie tylko sam w sobie zawiera on całkiem duże ilości histaminy, ale i dodatkowo hamuje diaminooksydazę.

 

Histamina i jej nietolerancja

Histamina pełni w organizmie wiele ważnych funkcji:

• chroni nas przed pasożytami, patogenami i bakteriami;
• utrzymuje równowagę immunologiczną;
• wspomaga prawidłową pracę układu nerwowego;
• chroni przed chorobami neurodegeneracyjnymi;
• stymuluje wydzielanie kwasu solnego;
• reguluje perystaltykę przewodu pokarmowego;
• wspiera płodność. 

Nietolerancja histaminy stanowi rodzaj nadwrażliwości pokarmowej. Polega ona na tym, że organizm reaguje niewłaściwie na pokarmy zawierające zazwyczaj dobrze tolerowaną ilość histaminy.

Jak uznaje zarówno Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO), jak i Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (ang. Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO), bezpieczna norma tej substancji to 50 mg.

Nietolerancja histaminy rozwija się na skutek braku lub niedoboru enzymu DAO. Dochodzi do niej również wtedy, gdy przyjmujemy nadmierną ilość histaminy w żywności.

Do najczęściej występujących objawów nietolerancji histaminy należą:

• bóle i zawroty głowy;
• świąd i pokrzywka;
• arytmia;
• bóle brzucha;
• biegunka, nudności, wzdęcia;
• zaburzenia łaknienia;
• wyciek z nosa;
• zmęczenie, niepokój, rozdrażnienie;
• zaburzenia motoryki jelit;
• refluks;
• zaburzenia rytmu dobowego;
• wzrost poziomu estrogenu;
• bóle miesiączkowe.

 

 

Jak zwiększyć poziom enzymu DAO?

Dążąc do zwiększenia poziomu DAO, a tym samym przeciwdziałania nietolerancji histaminy, warto działać trzytorowo. Te trzy sposoby to:

1. Dieta, czyli eliminacja ze swojego jadłospisu produktów bogatych w histaminę, a jednocześnie blokujących produkcję diaminooksydazy. Co ciekawe, są wśród nich również pokarmy, które powszechnie uchodzą za zdrowe – nie dotyczy to jednak osób z nietolerancją histaminy.

W grupie omawianych produktów znajdują się:

• żywność fermentowana, taka jak np. kapusta kiszona, jogurt czy kimchi;
• długo dojrzewające sery i wędliny;
• skorupiaki;
• orzechy;
• czekolada;
• kakao;
• pszenica;
• niektóre owoce, w tym: banany, cytrusy, truskawki, avokado i papaja;
• niektóre warzywa, w tym: pomidory i ich przetwory, bakłażan i szpinak;
• przemysłowe dodatki do żywności, takie jak konserwanty i barwniki.

Do blokerów wydzielania enzymu DAO należą również napoje, w tym m.in.:

• czarna herbata;
• zielona herbata;
• yerba mate;
• napoje alkoholowe.

Nietolerancja histaminy wyklucza (przynajmniej czasowo) wyżej wymienione produkty z naszego codziennego jadłospisu. Jednocześnie natomiast, stosując dietę eliminacyjną, rekomendowane jest spożywanie pokarmów uznawanych za bezpieczne, czyli takich, których konsumpcja nie wywołuje niekorzystnych objawów. Do omawianej grupy żywności należą:

• owoce: jabłka, wiśnie, czarne jagody, czarne porzeczki, rabarbar, brzoskwinie, morele, nektarynki, melony, mango, kokos;
• warzywa: marchew, cebula, rzodkiewka, buraki, kalafior, brokuły, kapusta, cukinia, dynia, papryka, sałata, szparagi;
• zboża i produkty skrobiowe;
• migdały;
• pestki dyni;
• mak.

2. Suplementacja – warto przyjmować suplementy enzymu DAO, jak również zapewnić organizmowi odpowiednią podaż:

• kwasów omega-3 (o działaniu przeciwzapalnym i sprzyjającym poprawie integralności błon komórkowych);
• witaminy C (działa zarówno przeciwzapalnie, jak i przeciwalergicznie, a dodatkowo wspiera działanie DAO);
• fosfatydylocholiny będącej głównym źródłem witaminy B4 (stabilizuje błony komórkowe);
• cynku.

Zadbajmy też o właściwy poziom witaminy B6 i miedzi, których obecność jest niezbędna w procesie tworzenia diaminooksydazy.

3. Probiotyki – zaleca się przyjmowanie korzystnych przy nietolerancji histaminy bakterii probiotycznych. Należą do nich:

1. Lactocaseibacillus rhamnosus – obniża aktywację receptorów histaminowych;
2. Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium breve oraz Bifidobacterium lactis – łagodzą objawy reakcji alergicznych, w tym w układzie pokarmowym;
3. Bifidobacterium infantis;
4. Bifidobacterium longum;
5. Lactobacillus salivarius;
6. Lactobacillus gasseri.

Działanie czterech ostatnich polega na łagodzeniu objawów nietolerancji histaminy.

 

W sytuacji, gdy zachodzi podejrzenie nietolerancji histaminy, lub jeżeli obserwujemy u siebie objawy w rodzaju wysypki, problemów z trawieniem czy migreny, warto zbadać aktywność enzymu DAO. Jest to proste badanie wykonywane z krwi, a wcześnie postawiona diagnoza zapobieże wystąpieniu licznych uciążliwych dolegliwości zdrowotnych, a tym samym wyraźnie poprawi jakość naszego życia.

 

Zapraszamy także do przeczytania podobnych tematycznie artykułów:

• Moc naturalnych zasobów natury
• Co nas gryzie w lecie?
• Przyprawy i zioła, które korzystnie wpływają na odporność

 

 

Źródła

1. https://insulinoopornosc.com/histamina/ [dostęp: 15.04.2025]
2. https://nietolerancjahistaminy.pl/enzym-dao/ [dostęp: 15.04.2025]
3. https://instytut-mikroekologii.pl/probiotykoterapia-w-nietolerancji-histaminy/ [dostęp: 15.04.2025]
4. https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/enzym-dao-diaminooksydaza-w-jakim-celu-wykonuje-sie-badanie-i-co-oznacza-wyniki/?srsltid=AfmBOopkA_xO5h_Z1JpoZjpyaPFYvw9xb4_wtq_jObmO6n7ldciJWVW5 [dostęp: 15.04.2025]
5. https://zdrowie.interia.pl/diety/news-te-produkty-nasilaja-nietolerancje-histamin-po-spozyciu-spod,nId,6827654#naglowek-blokery-enzymu-daoutm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=chrome [dostęp: 15.04.2025]
6. https://sports-med.pl/nietolerancja-histaminy-co-jesc-czego-unikac/#suplementacja [dostęp: 15.04.2025]