Włosogłówczyca (trichurioza) to choroba pasożytnicza wywoływana przez obecność nicienia Trichuris trichiura w jelicie grubym. Do zakażenia dochodzi najczęściej wskutek połknięcia jaj pasożyta znajdujących się w skażonej odchodami glebie. Nasilenie dolegliwości zależy od liczby bytujących w organizmie robaków – przy niewielkiej inwazji choroba może nawet nie dawać żadnych objawów. Schorzenie występuje na całym świecie, a w szczególności w rejonach o ciepłym i wilgotnym klimacie.
Trichuris trichiura – o jakim pasożycie mowa?
Włosogłówka ludzka (Trichuris trichiura) to nicień, który w swoim cyklu rozwojowym korzysta wyłącznie z jednego żywiciela. Dorosłe osobniki osiągają długość 3-5 cm i zasiedlają jelito grube człowieka, wywołując chorobę znaną jako włosogłówczyca (trichurioza). Zgodnie z wynikami badań jest to drugi najczęściej występujący na świecie i czwarty w Polsce pasożyt przewodu pokarmowego. Najwięcej zachorowań odnotowuje się w rejonach tropikalnych, przede wszystkim w krajach o złych warunkach higienicznych i sanitarnych.
Wydalane z kałem jaja włosogłówki mogą dostać się do gleby, gdzie w sprzyjającym – tj. ciepłym i wilgotnym – środowisku rozwijają się do stadium larwalnego. Jeśli je połkniemy, trafiają do jelit, gdzie w ciągu 2-24 godzin wylęgają się larwy. Przemieszczają się one następnie do jelita grubego, gdzie w ciągu miesiąca dojrzewają. Pasożyty wnikają w błonę śluzową i mogą tak przeżyć nawet kilka lat, odżywiając się krwią gospodarza.
Włosogłówka ludzka – przyczyny zakażenia
Do infekcji dochodzi najczęściej wtedy, gdy do organizmu dostaną się jaja włosogłówki obecne na niemytych owocach, warzywach czy w zanieczyszczonej wodzie. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny – mycie rąk po kontakcie z ziemią, pracach ogrodowych czy zabawie w piaskownicy. Rozprzestrzenianiu się pasożyta sprzyja skażenie gleby ściekami i odchodami. Ryzyko zwiększają więc m.in. nieszczelne szamba, stosowanie ludzkich fekaliów w rolnictwie czy odprowadzanie nieczystości bezpośrednio do wód i gruntu. Najczęściej chorują dzieci, które nie zawsze pamiętają o przestrzeganiu zasad higieny, w tym myciu rąk.
Objawy zakażenia włosogłówką
Objawy zakażenia włosogłówką oraz choroby, jaką wywołuje, dotyczą przede wszystkim układów pokarmowego i nerwowego. Zgodnie z szacunkami nawet 1/4 przypadków przebiega bezobjawowo, a nasilenie symptomów uzależnione jest od liczby bytujących w organizmie pasożytów.
Do najczęściej obserwowanych dolegliwości należą:
- bóle brzucha;
- utrata masy ciała;
- biegunki, często z domieszką śluzu lub krwi;
- spadek apetytu.
Zakażenie wpływa również na funkcjonowanie układu nerwowego – może skutkować przewlekłym zmęczeniem, drażliwością, zawrotami głowy oraz zaburzeniami snu i rytmu dobowego. W cięższych przypadkach pojawia się także niedokrwistość. U części osób obserwuje się natomiast występowanie zmian skórnych podobnych wysypkom lub reakcjom alergicznym.
Kiedy choroba osiąga już zaawansowane stadium, objawy przybierają postać zbliżoną do wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Proces wchłaniania pokarmu jest wtedy zaburzony, do czego dochodzą jeszcze silne bóle brzucha oraz stolce zawierające krew i śluz. Niekiedy infekcja może skutkować również rozwojem choroby wrzodowej lub zapaleniem wyrostka robaczkowego.
Zakażenie Trichuris trichiura największe zagrożenie stanowi w przypadku dzieci. Stwarza ryzyko zahamowania u nich wzrostu wzrostu, jak również innych zaburzeń zarówno w ich rozwoju fizycznym, jak i psychicznym.
Jeśli chodzi o rozpoznanie trichuriozy, to opiera się ono na badaniu próbki kału – obecność jaj pasożyta potwierdza infekcję.

Włosogłówka ludzka – jak leczyć?
Leczenie wywołanej przez włosogłówkę infekcji bywa wymagające. Trudności te wynikają przede wszystkim ze sposobu bytowania w organizmie tego pasożyta. Nicień potrafi mocno zakotwiczyć się w błonie śluzowej jelita, co zdecydowanie utrudnia pozbycie się go stamtąd. Dodatkowo wykazuje on ograniczoną podatność na stosowane przeciw niemu preparaty farmakologiczne.
Podstawą terapii włosogłówczycy są leki przeciwpasożytnicze w rodzaju albendazolu lub mebendazolu. Czas trwania leczenia może być zróżnicowany w zależności od przebiegu zakażenia. Co ważne, decyzję o jego długości i momencie zakończenia zawsze podejmuje lekarz.
Zakażenie włosogłówką – naturalne metody leczenia
Z uwagi na ograniczoną skuteczność stosowania na trichuriozę samych leków, leczenie tradycyjne warto wspierać również innymi metodami. Wspomagająco wykorzystywane są naturalne środki o działaniu przeciwpasożytniczym, przede wszystkim znane z tradycyjnej fitoterapii zioła i rośliny. Do najczęściej wykorzystywanych należą:
- mięta;
- bylica piołun;
- tymianek;
- krwawnik pospolity;
- kminek;
- wrotycz pospolity;
- czosnek;
- szałwia;
- goździki
- dąb szypułkowy.
Co istotne, zanim sięgniemy po zioła, dobrze jest pamiętać o przeciwwskazaniach. W przypadku osób z wrzodami żołądka, porfirią czy schorzeniami nerek zaleca się uprzednią konsultację z lekarzem. Szczególną ostrożność należy zachować np. przy stosowaniu piołunu – jego stosowanie odradza się kobietom w ciąży oraz osobom przyjmującym leki przeciwpadaczkowe.
Do naturalnych metod wspierających walkę z włosogłówką należą też pestki dyni. Znane są one z wysokiej skuteczności oraz tego, że mogą być bezpiecznie stosowane również u dzieci. W tym przypadku również należy jednak pamiętać, że każdą formę terapii, nawet opartą na naturalnych składnikach, warto wcześniej skonsultować z lekarzem.
Dodatkowo miejmy także na uwadze, by ziół i produktów roślinnych nie traktować jako zamiennika leczenia farmakologicznego. Mogą one być jedynie jego uzupełnieniem.

Dieta przy zakażeniu Trichuris trichiura
W przypadku leczenia zakażenia włosogłówką oprócz leków i preparatów naturalnych kluczową rolę odgrywa również dieta. Odpowiedni sposób odżywiania będzie pomocny w odbudowie flory bakteryjnej jelit, co przy wychodzeniu z trichuriozy ma szczególne znaczenie. W codziennym jadłospisie powinny znaleźć się pokarmy bogate w błonnik. Warto sięgać po produkty w rodzaju jogurtów naturalnych czy suszonych owoców. Duże znaczenie ma także to, by wypijać duże ilości wody, która wspomaga usuwanie z organizmu toksyn.
Kluczową rolę ma również wyeliminowanie lub chociaż ograniczenie produktów, które mogą stanowić potencjalne źródło ponownego zakażenia. Szczególną uwagę należy zwrócić na dokładne mycie warzyw i owoców, staranne przygotowywanie posiłków oraz unikanie spożywania wody z niepewnych źródeł.
Długotrwała infekcja pasożytnicza może prowadzić do niedoborów składników odżywczych, w tym żelaza. Z tego powodu dieta powinna uwzględniać również żywność bogatą w ten pierwiastek, by zapobiegać rozwojowi anemii i wspierać regenerację organizmu.
Czy włosogłówka wychodzi przez skórę?
Co do naturalnych metod leczenia włosogłówczycy, w niektórych źródłach znaleźć można zalecenie dotyczące stosowania kąpieli ziołowych w połączeniu ze smarowaniem ciała mąką i miodem. Zwolennicy tej praktyki twierdzą, że zabieg skutkuje wychodzeniem Trichuris trichiura przez skórę.
Należy jednak podkreślić, że włosogłówka bytuje wyłącznie w jelicie grubym i nie ma zdolności przemieszczania się do innych narządów, a tym bardziej do skóry. W związku z tym nie istnieją naukowe podstawy, które potwierdzałyby skuteczność tej metody. Z medycznego punktu widzenia jest to teoria nieuzasadniona, która może wprowadzać pacjentów w błąd i opóźniać podjęcie adekwatnego leczenia.
Podsumowanie
Podsumowując, warto jeszcze raz podkreślić: najważniejszym krokiem w walce z włosogłówczycą pozostaje profilaktyka. Przekłada się ona na nasze codzienne nawyki, które ograniczają ryzyko zakażenia. Higiena rąk, dokładne mycie żywności i ostrożność przy wyborze źródeł wody do picia to proste działania, które mogą zapobiec wielu poważnym problemom zdrowotnym.
Informacje przedstawione w powyższym artykule są poradami i mają charakter poglądowy. Przed zastosowaniem prosimy o konsultację z lekarzem.
Zapraszamy także do przeczytania podobnych tematycznie artykułów:
- Jak oczyścić organizm z toksyn – skuteczne sposoby
- Zatrzymywanie wody w organizmie
- Co nas gryzie w lecie?
Źródła
- https://www.izielnik.pl/blog/wlosoglowka-co-to-jest-przyczyny-objawy-jak-leczyc? [dostęp: 25.08.2025]
- https://homedoctor.pl/wlosoglowka-ludzka-jak-mozna-sie-nia-zarazic/ [dostęp: 25.08.2025]
- https://www.hellozdrowie.pl/jaka-chorobe-wywoluje-wlosoglowka-ludzka-poznaj-jej-objawy-oraz-metody-skutecznego-leczenia/ [dostęp: 25.08.2025]
- https://www.ofeminin.pl/fitness-i-zdrowie/dolegliwoscichoroby/wlosoglowka-czyli-przyczyna-trychocefalozy-przyczyny-i-objawy-leczenie-naturalne/pv5jrtw [dostęp: 25.08.2025]
