Zapewne każdy z nas przewijał kiedyś film i widział szybko przemykający obraz, a na nim ekspresowo poruszające się i działające postaci. Można powiedzieć, że widok ten doskonale odzwierciedla szalone czasy, w których obecnie żyjemy. Podczas gdy doba wciąż liczy tylko i  wyłącznie 24 godziny, próbujemy zmieścić w niej coraz więcej, funkcjonować w zwiększonym tempie. Nie jest jednak łatwo utrzymać to ostatnie, stąd zapewne duża popularność różnego rodzaju napojów pobudzających.

Nie tylko kawa

Do trunków dodających energii zalicza się przede wszystkim kawę, ale też herbatę, yerba mate i guaranę. Wszystkie mają jeden wspólny mianownik: zawierają określoną substancję pobudzającą, która działa na układ nerwowy człowieka, powodując ożywienie fizyczne i psychiczne, a także podnosi ciśnienie krwi. W przypadku kawy jest to kofeina, w herbacie występuje teina, z kolei yerba mate zawiera mateinę, a guarana tak zwaną guaraninę.

Wydaje się, że wciąż niekwestionowaną królową wśród dodających energii trunków jest przysłowiowa „mała czarna”, przy czym współczesny, zabiegany człowiek coraz częściej ucieka się zarówno do większych jej rozmiarów, jak i ilości wypijanych dziennie filiżanek. Trzeba jednak pamiętać, że napój ten spożywany w dużych dawkach może powodować nadmierne pobudzenie, niepokój, nerwowość, bezsenność i wzrost napięcia. Co więcej, przedawkowany paradoksalnie zmniejszy naszą wydajność. Pijąc dużo kawy, na pewno warto pamiętać, że może to powodować osteoporozę, ponadto zwiększa ciśnienie krwi i pobudza wydzielanie kwasu solnego, co z kolei przyczynia się do powstawania stanów zapalnych w obrębie błony śluzowej jelit i żołądka.

Innym popularnym i powszechnie spożywanym napojem jest herbata. Chętnie pijemy ją do posiłków, na spotkaniach towarzyskich i przy pracy, bo choć teina wchłania się wolniej od kofeiny, to jej działanie pobudzające trwa dłużej. Jednak i tu warto zachować ostrożność: substancję tę można przedawkować, czego efektem mogą być zaburzenia rytmu serca, a także nadmierne pobudzenie psychiczne i ruchowe oraz bezsenność. Spożywanie herbaty w dużych dawkach może objawić się problemami żołądkowymi, bólem w stawach i artretyzmem.

Yerba mate często przedstawia się jako zdrową alternatywę dla kawy i herbaty. Mało osób zdaje sobie jednak sprawę, że spożywany w nadmiarze napar z ostrokrzewu paragwajskiego może wpływać drażniąco na żołądek i dwunastnicę, a więc nie powinno się sięgać po niego bezkarnie, jeśli dokuczają nam problemy ze strony układu pokarmowego. Ponadto mateina powoduje wzrost aktywności motorycznej jelit, tym samym nasilając objawy biegunki. Dodatkowo odradza się stosowanie yerba mate przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, a wszystko przez zawartą w niej – szkodliwą dla dzieci – kofeinę. Nie warto też spożywać naparu tego samego dnia, co kawy i herbaty, bowiem mieszanka taka może doprowadzić do uczucia rozdrażnienia i niepokoju.

Pochodząca z Afryki Środkowej i Południowej guarana to roślina zawierająca wiele cennych substancji odżywczych i prozdrowotnych. Chyba nikogo nie zdziwi jednak apel podobny do tych powyżej: stosujmy ją w sposób przemyślany. Spożywana w nadmiarze powoduje takie skutki uboczne, jak pogorszenie samopoczucia i wydajności w ciągu dnia. Przy przedawkowaniu możemy czuć spadek energii, nadpobudliwość, natłok myśli, kołatanie serca, naprzemienne zimne i ciepłe poty, ogólne rozbicie.

Często nie potrafimy wyobrazić sobie dnia bez kawy, herbaty, yerba mate czy guarany. Ich regularne spożywanie stało się naszym przyzwyczajeniem. Dobra wiadomość jest taka, że można je zmienić – i to nie tylko zaprzestać picia i „cierpieć”, ale zastąpić je tak zwanym dobrym nawykiem. By pomóc w tym czytelnikom, proponujemy przystąpić do naszego nowego wyzwania.

Challenge „Zdrowe pobudzenie”

Brzmi niewykonalnie? Otóż wcale takie nie jest. Proponujemy kilka zamienników – jest w  czym wybierać. Można testować i urozmaicać sobie każdy dzień.

Zielona herbata

Zielona herbata różni się od czarnej nie tylko kolorem – odróżnia ją również fakt, że nie jest poddawana procesowi fermentacji. Napój stanowi bogate źródło polifenoli, dzięki czemu zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia oraz nowotworów. Co więcej, zawiera też dużo tak zwanych katechin, charakteryzujących się silniejszym działaniem antyoksydacyjnym niż wykazują zawarte w herbacie czarnej taniny.

Jak wynika z niektórych badań, napój może zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, takich jak np. choroba Parkinsona.

Picie umiarkowanych ilości herbaty zielonej (co oznacza 2-3 szklanki dziennie) pomaga regulować poziom cholesterolu we krwi, dostarcza też naszemu organizmowi wielu pierwiastków, takich jak np. fluor, mangan, magnez, wapń, cynk, a także chrom i selen. Należy pamiętać o krótkim parzeniu, bowiem tylko wtedy taki napój doda nam energii.

Czystek

Opcję, która jest dużo mniej znana, za to kilkakrotnie silniejsza w działaniu od zielonej herbaty, stanowi napar z czystka. Napój nie zawiera teiny, za to ma w sobie substancje czynne o silnym działaniu wzmacniającym układ immunologiczny. Czystek można śmiało określić prozdrowotnym zielem, wykazuje bowiem dużą skuteczność w walce z wieloma chorobami. Przy nawracających infekcjach górnych dróg oddechowych napar z czystka polecany jest do inhalacji. Palaczom przysłuży się z kolei z tego względu, że usuwa toksyczne metale ciężkie z organizmu, w tym szczególnie łatwo wiąże kadm. Przeciwdziała chorobie niedokrwiennej serca, ponieważ ochrania naczynia krwionośne, rozpuszczając zatory i zakrzepy. Zapobiega też powstawaniu miażdżycy, hamując utlenianie się we krwi tak zwanego złego cholesterolu. Z uwagi na dużą zawartość polifenoli czystek ma też silny potencjał antyoksydacyjny. Związki te mają własności przeciwzapalne, antybakteryjne, antywirusowe i antygrzybiczne, czystek stosują więc osoby borykające z się takimi dolegliwościami jak łupież, łuszczyca, trądzik, czy np. grzybice skóry i paznokci. Co więcej, ziele wykazuje działanie antyalergiczne.

Mieszanki ziołowe

Innym sposobem na przyjemne i przede wszystkim zdrowe pobudzenie są ziołowe mieszanki lub mieszanki ziół i herbaty. A skoro tak, to czego warto spróbować lub co ze sobą zmieszać?

• Trawa cytrynowa rozjaśnia umysł, dodatkowo jest przyjemnie aromatyczna.
• Mięta pieprzowa wyraźnie pobudza.
• Liść rozmarynu wspiera organizm w odzyskiwaniu sił, ale przede wszystkim wykazuje działanie prewencyjne: chroni przed wyczerpaniem, osłabieniem i stanami zapalnymi. Pobudza układ nerwowy i ukrwienie, dzięki czemu poprawia zdolności mózgowe.
• Korzeń żeńszenia syberyjskiego ma właściwości przeciwzapalne i  zwalcza wolne rodniki. Jest nieoceniony, ponieważ wspiera procesy myślowe oraz zapamiętywania i uczenia się.
• Korzeń różeńca górskiego dodaje sił witalnych.
• Liść miłorzębu działa rozkurczająco na naczynia wieńcowe i naczynia krwionośne mózgu, natlenia, usprawnia krążenie krwi i wiąże wolne rodniki. Z tego względu stosuje się go w zaburzeniach koncentracji i pamięci.

Kawa zbożowa

Inka to chyba najbardziej znana i popularna w Polsce kawa zbożowa. Zawiera jedynie trzy składniki, jęczmień, żyto i cykorię, a zyskuje dzięki nim wyjątkowy aromat, łagodny smak i puszystą piankę. Jest doskonała zarówno bez dodatków, jak i uzupełniona mlekiem lub dowolnym napojem roślinnym. Może być spożywana o każdej porze dnia i nocy.

Kawa orkiszowa

Kawa orkiszowa to kolejny napój bez zawartości kofeiny i z tego względu polecany kobietom w ciąży, matkom karmiącym, a nawet dzieciom. Ceniony jest z uwagi na błonnik pokarmowy, którego źródło stanowi. Dzięki niemu wspiera pracę układu pokarmowego i reguluje trawienie. Jest lekkostrawny, a więc łagodny i nieszkodliwy dla osób z wrażliwym lub chorym przewodem pokarmowym/układem trawiennym.

Kawa z mniszka

Ciekawą i prawdopodobnie nie wszystkim znaną alternatywą jest rozpuszczalna kawa z mniszka. Smakuje wyśmienicie i – co ciekawe – bardzo podobnie do zwykłej „małej czarnej”. Wspaniale komponuje się z mlekiem lub jego roślinnym odpowiednikiem.

Istotnym argumentem przemawiającym za tym napojem są jego właściwości lecznicze: identycznie jak sam mniszek lekarski wzmacnia odporność organizmu, oczyszcza organizm, pomaga w usuwaniu toksyn z wątroby, a także świetnie wpływa na skórę. Jest bogatym źródłem antyoksydantów, zmniejsza stany zapalne i opuchliznę, dodatkowo zwiększa obroty naszej przemiany materii oraz pomaga w problemach z krążeniem.

Inne zdrowe kawy

Na rynku dostępne są również inne warianty kaw przygotowanych z naturalnych składników, np. z żołędzi czy z topinamburu. Każdą z nich cechuje inny smak oraz właściwości. Pozostaje więc… testować i wybrać coś dla siebie!

Napój cytrynowo-imbirowy

Napój cytrynowo-imbirowy to może nietypowy, ale łatwy w przygotowaniu, zdrowy i skuteczny zamiennik kawy. Poleca się go szczególnie rano, na dobry i pełen energii początek dnia. Ma właściwości pobudzające, a więc stawia na nogi porównywalnie do filiżanki espresso. Ponadto oczyszcza organizm z toksyn i innych zalegających w nim zbędnych substancji.

Do sporządzenia napoju wystarczy niewielka ilość, około 1 łyżeczka, startego korzenia imbiru i sok wyciśnięty z połowy lub całej cytryny, które mieszamy w szklance ciepłej, ale nie wrzącej wody. Po odczekaniu kilku minut odcedzamy napar, mocno odciskając składniki na sicie. Smacznego!

Podsumowanie

Gotowi do wyzwania? Trzymamy kciuki! Jednocześnie przypominamy, żeby nie zapominać o takiej podstawie, jaką jest picie wody. Jej niedobór może prowadzić do osłabienia, wywoływać senność i znużenie – zanim więc sięgniemy po którykolwiek napój pobudzający, rozważmy, czy przypadkiem nie doskwiera nam odwodnienie. Dobowa norma dla człowieka to 8 szklanek – ale to już na pewno wiecie po zrealizowaniu naszego poprzedniego wyzwania: https://ozdrowiedbaj.pl/2021/12/01/challenge-pij-wiecej-wody/

Informacje przedstawione w powyższym artykule są poradami i mają charakter poglądowy. Przed zastosowaniem prosimy o konsultację z lekarzem.
 

Źródła:

• https://8naj.pl/4-substancje-pobudzajace-kofeina-teina-mateina-guaranina/
• https://technologzywnosciradzi.pl/kofeina-wady-i-zalety/
• https://www.spirulina.pl/zdrowie/teina.html#Wady_teiny
• https://zielonytarg.pl/blogi/yerba-mate-negatywne-wlasciwosci-poradnik#1
• https://www.wapteka.pl/blog/artykul/guarana-wlasciwosci-dzialanie-i-skutki-uboczne-rosliny-z-brazylii
• https://www.izielnik.pl/blog/co-zamiast-kawy
• https://biotika.pl/pl/produkt/herbata-ziolowa-energia/
• https://lekarzebezkolejki.pl/blog/ziola-na-pobudzenie-jakie-wybrac/w-3212
• https://inka.pl/pl/kawy-zbozowe/inka-klasyczna
• https://www.alinarose.pl/2021/01/zdrowe-alternatywy-dla-kawy.html
• https://blueberryroasters.pl/pl/blog/top4-alternatywy-dla-kawy-1617032967.html?cd=19733876525&ad=&kd=
• https://biotechnologia.pl/informacje/konkurent-zielonej-herbaty-czyli-dlaczego-warto-pic-napar-z-czystka,16810