Masaż jest praktyką, która ma korzenie sięgające starożytności. Już starożytni Egipcjanie, Chińczycy i Hindusowie stosowali go w celu leczenia różnych dolegliwości fizycznych i emocjonalnych [1]. Dzisiaj masaż jest szeroko stosowany nie tylko w celu złagodzenia napięcia mięśniowego czy bólu, ale także jako forma terapii wspomagającej w leczeniu różnych schorzeń, w tym bólów psychosomatycznych.
Wyjaśnijmy sobie najpierw, czym są w ogóle bóle psychosomatyczne. Otóż stanowią one znaczną część problemów zdrowotnych współczesnego społeczeństwa. Jak definiuje psycholog Justyna Soroka, są to „dolegliwości cielesne, których źródło tkwi w psychice” [2]. Charakteryzują się one brakiem wyraźnej przyczyny organicznej, a ich źródło tkwi często w emocjach, stresie lub traumie. Tradycyjne podejścia medyczne mogą okazać się nieskuteczne w leczeniu tych dolegliwości, co prowadzi do poszukiwania alternatywnych metod terapeutycznych. Jedną z nich jest masaż, który od wieków wykorzystywany jest w celu złagodzenia bólu i poprawy samopoczucia.
Masaż jako metoda terapeutyczna
Masaż nie tylko działa kojąco na ciało, ale również na umysł. Poprzez manipulacje tkankami miękkimi masażyści są w stanie uwolnić napięcia mięśniowe, poprawić krążenie krwi i limfy, a także wyzwolić endorfiny – naturalne substancje przeciwbólowe organizmu [3].
Wpływ masażu na bóle psychosomatyczne sięgają znacznie głębiej. Poprzez relaksację ciała masaż może przyczynić się do redukcji poziomu stresu i poprawy równowagi emocjonalnej, co z kolei może zmniejszyć dolegliwości bólowe wynikające z czynników psychospołecznych [4].
Wiedząc, co z medycznego punktu widzenia działa, tj. pomaga radzić sobie ze stresem, jednocześnie usprawniając nasze ciało pod kątem fizycznym i psychicznym, warto korzystać z takich metod. To właśnie stres jest przyczyną bardzo wielu chorób, dlatego znajdź coś, co da ujście w sytuacjach, które sprawiają, że jesteś zdenerwowany, zirytowany, zmęczony.
W kontekście bólów psychosomatycznych masaż może pomóc w złagodzeniu objawów poprzez różnorodne techniki, takie jak głaskanie, ugniatanie, uciskanie czy wibracje. Te techniki nie tylko działają bezpośrednio na tkanki miękkie, ale również wpływają na układ nerwowy, co może przyczynić się do zmniejszenia stresu i poprawy samopoczucia psychicznego.
Mechanizmy działania masażu
Wyniki badań nad fizjologicznymi skutkami masażu sugerują, że tego rodzaju terapia może skutecznie redukować uczucie lęku. Analizy elektroencefalograficzne (EEG) wykazały, że masaż wywołuje zwiększoną aktywność fal delta, co wskazuje na głębszy stan relaksacji, oraz zmniejszoną aktywność fal alfa i beta, co może oznaczać redukcję napięcia i stresu.
Ponadto badania krwi sugerują, że masaż przyczynia się do obniżenia poziomu kortyzolu, hormonu odpowiedzialnego za reakcję na stres, co może wpływać na zmniejszenie chronicznego napięcia. Dodatkowo zauważono zwiększenie poziomu neuroprzekaźników związanych z poprawą nastroju, takich jak serotonina i noradrenalina, co sugeruje, że masaż może mieć korzystny wpływ na samopoczucie i emocje.
Te odkrycia otwierają nowe perspektywy w wykorzystaniu masażu nie tylko do łagodzenia dolegliwości fizycznych, ale również jako skutecznej metody wspomagającej redukcję stresu i poprawę ogólnego stanu emocjonalnego [5].
Dane z obrazowania funkcjonalnego rezonansu magnetycznego przynoszą kolejne interesujące wnioski. Wydaje się, że umiarkowany masaż ciśnieniowy aktywuje konkretne obszary mózgu odpowiedzialne za regulację emocji i reakcję na stres. Obszary te obejmują m.in. ciało migdałowate, które jest kluczowym ośrodkiem odpowiedzialnym za przetwarzanie emocji, podwzgórze, które pełni istotną rolę w regulacji funkcji autonomicznych i hormonalnych związanych z reakcją na stres, oraz przednią korę zakrętu obręczy, która jest zaangażowana w kontrolę emocji i reakcji na bodźce zewnętrzne.
Te wyniki sugerują, że masaż może mieć nie tylko bezpośredni wpływ na odczuwanie relaksu i zmniejszenie napięcia, ale także aktywuje specyficzne obszary mózgu, co może przyczynić się do kompleksowej regulacji stanu emocjonalnego i reakcji na stres.
Zastosowanie masażu w terapii bólów psychosomatycznych
Masaż może być stosowany zarówno jako terapia skupiona na konkretnych obszarach ciała dotkniętych bólem, jak również jako terapia ogólnoustrojowa, mająca na celu ogólną poprawę samopoczucia. Terapeuci stosujący masaż często wykorzystują techniki relaksacyjne takie jak głębokie oddychanie, aby wzmocnić efekty terapeutyczne.
Masaż jest obiecującą metodą terapeutyczną w leczeniu bólów psychosomatycznych, jednakże jego skuteczność może być zależna od wielu czynników, takich jak rodzaj bólu, indywidualne cechy pacjenta czy doświadczenie terapeuty. Dalsze badania naukowe oraz praktyka kliniczna są niezbędne, aby lepiej zrozumieć mechanizmy działania masażu w kontekście leczenia bólów psychosomatycznych i zoptymalizować jego zastosowanie.
Jednak już dziś możemy być pewni, że oddziaływanie masażu zarówno na ciało, jak i na umysł czyni go wartościowym narzędziem w kompleksowym podejściu do zdrowia psychicznego i fizycznego.
Natalia Tatarczuch
(Socjolog&Coach)
Przypisy
- M. Dymacz, M. Materkowski, „Wpływ masażu na psychofizyczny aspekt jakości życia pacjenta”, Medycyna Sportowa, Warszawa 2020, 1(4), Vol. 36, s. 261.
- https://politykazdrowotna.com/artykul/psycholog-nasz-umysl/994357
- M. Dymacz, M. Materkowski, s. 266.
- M. Kolankowska-Trzcińska, „Psychokosmetologia – możliwość redukcji stresu w gabinecie kosmetologicznym z wykorzystaniem muzykoterapii, masażu, jogi i medytacji”, Aesth Cosmetol Med. 2022; 11(4), s. 124.
- Tamże, s. 124.
Najnowsze komentarze