O Zdrowie Dbaj

Jak leczyć zatoki?

Człowiek ma 4 pary zatok przynosowych: szczękowe, czołowe, klinowe i sitowe. Tworzą one puste przestrzenie pomiędzy kośćmi twarzoczaszki, które łączą się ze sobą niewielkimi otworami. Są one wypełnione powietrzem i wyścielone błoną śluzową, która produkuje wydzielinę. Kiedy jesteśmy zdrowi, wydzielina ta jest regularnie wydalana na zewnątrz, a powietrze, które wdychamy, bez problemu wentyluje cały układ oddechowy. Jeśli zatoki działają prawidłowo, w ich wnętrzu nie znajdują się żadne bakterie.

 

Funkcje zatok

Zatoki pełnią wiele funkcji:

  • Nawilżają, oczyszczają, a także ogrzewają wdychane powietrze;
  • Wyrównują różnice ciśnień, które tworzą się podczas oddychania;
  • Stanowią ochronę wrażliwych struktur mózgu przed urazami, zapewniając przy tym niższą masę twarzoczaszki dzięki pustym przestrzeniom;
  • Działają ochronnie wobec ucha środkowego;
  • Mają udział w modulacji głosu.


Za sprawą swoich właściwości zatoki umożliwiają nawilżonemu, oczyszczonemu i ogrzanemu powietrzu przedostanie się do dolnych dróg oddechowych bez ich podrażnienia. Prawidłowo działające zatoki są elementem ochrony immunologicznej – stanowią barierę organizmu przed wnikaniem bakterii, wirusów i innych drobnoustrojów.

Kiedy dochodzi do stanu zapalnego zatok, pojawia się obrzęk błony śluzowej wyścielającej zatoki, a to z kolei skutkuje zagęszczeniem i gromadzeniem się wydzieliny filtrującej wdychane powietrze. Zatoki tracą swoja drożność, a ich wentylacja jest ograniczona. Zalegająca wydzielina i powietrze pozostają w zatokach, tworząc tym samym idealne środowisko do dalszego namnażania się zarazków.

 

Przyczyny

Do najczęstszych przyczyn zapalenia zatok należą:

  • Zakażenie wirusowe (np. wirus grypy, paragrypy, rinowirusy czy adenowirusy), które jest następstwem niedoleczonej lub nawracającej infekcji górnych dróg oddechowych;
  • Infekcje bakteryjne lub grzybicze;
  • Nieprawidłowości w budowie anatomicznej – w tym wypadku stany zapalne zatok mogą wynikać np. ze skrzywionej przegrody nosowej lub nieprawidłowych (zbyt wąskich) otworów między zatokami;
  • Narażenie na substancje drażniące błonę śluzową (np. dym papierosowy, zanieczyszczenia środowiska);
  • Alergie;
  • Występowanie polipów w zatokach, które blokują ich ujście. 

 

caucasian-woman-having-a-sinus-infection-and-drinking-hot-tea-2

 

Objawy

Objawy zapalenia zatok są dość charakterystyczne, a należą do nich:

  • Zatkany nos (czasami nawet bez kataru);
  • Katar o zabarwieniu zielonym lub żółtym;
  • Rozpierający ból głowy nasilający się szczególnie przy pochylaniu, w godzinach rannych, a także przy aktywności fizycznej czy kichaniu;
  • Uczucie ciśnienia w głowie i uszach;
  • Ból kości policzkowej (pod oczami);
  • Ból gardła;
  • Ból ucha;
  • Podwyższona temperatura ciała;
  • Ogólne złe samopoczucie;
  • Utracony lub zaburzony węch;
  • Brak apetytu.

 

Domowe sposoby na zatoki

 

Inhalacje i „parówki”

Niekwestionowanym liderem wśród naturalnych metod na zatoki są domowe inhalacje. Mogą je stosować zarówno dzieci i dorośli, jak i osoby starsze. Ich działanie jest kilkutorowe:

  • nawilżają drogi oddechowe;
  • odkażają drogi oddechowe;
  • udrażniają zatkane zatoki, tym samym umożliwiając swobodne oddychanie.

Inhalacje są proste w zastosowaniu – wystarczy inhalator lub domowy zestaw w postaci garnka z gorącą wodą i ręcznika. Działają szybko i skutecznie – dzieje się tak za sprawą bezpośredniego trafiania użytego preparatu do dróg oddechowych.

Jeśli mamy inhalator, można użyć gotowego preparatu. W zależności od potrzeby może to być:  

  • Sól fizjologiczna o stężeniu 0,9%, która nawilża i oczyszcza;
  • Sól hipertoniczna o stężeniu 1,5% lub 3% (bardziej słona od fizjologicznej), która upłynnia wydzielinę, co ułatwia jej usuwanie na zewnątrz.

Z kolei tzw. „parówka” na zatoki polega na pochyleniu się z ręcznikiem na głowie nad garnkiem z gorącą wodą i wdychaniu unoszącej się z niego pary.

Do inhalacji tą metodą może posłużyć: 

  • Sól kuchenna – około 2 łyżki na 0,5 l gorącej (ale nie wrzącej) wody;
  • Olejki eteryczne (kilka kropel): miętowy, eukaliptusowy, sosnowy, tymiankowy lub z drzewa herbacianego;
  • Zioła w ilości 50 g na 1 l wody, które gotujemy pod przykryciem przez około 10-15 minut (np. rumianek, tymianek, szałwia). 

Co istotne, inhalacji przy wykorzystaniu olejków eterycznych oraz mieszanek ziołowych nie należy stosować u alergików oraz u dzieci poniżej 6. roku życia. 

 

woman-doing-steam-inhalation-at-home-to-soothe-and-open-nasal-passages-2

 

Okłady na zatoki

Odczuwany przy zapaleniu zatok rozpierający ból głowy to efekt napierania gromadzącej się wydzieliny na dobrze unerwioną błonę śluzową, która wyściela drogi oddechowe. Szybką i odczuwalną ulgę przyniosą w takim wypadku ciepłe okłady przykładane do czoła i nasady nosa. Co więcej, pomogą one przy okazji udrożnić nos, a także zmniejszą uczucie ciśnienia w głowie. Można je wykonywać nawet kilka razy dziennie.

Jak to zrobić? Wystarczy, że zanurzymy ręcznik w gorącej wodzie i odciśniemy go z jej nadmiaru po uprzednim upewnieniu się, że temperatura materiału nie jest za wysoka. Następnie kładziemy się na łóżku i przykładamy okład do czoła, nasady nosa lub policzków na 3 minuty. Opcjonalnie można taki ciepły okład stosować naprzemiennie z chłodnym, który przykładamy na ok. 30 sekund.

Do wykonania takiego domowego okładu może posłużyć również:

  • Ręcznik zagrzany na kaloryferze; 
  • Woreczek wypełniony rozgrzaną na patelni gorczycą, solą jodowo-bromową lub grochem;
  • Żelowy kompres podgrzany zgodnie z zaleceniami producenta;
  • Termofor wypełniony suszonymi pestkami wiśni. 

 

Płukanie zatok 

Płukanie (inaczej irygacja) zatok ma kilkutorowe działanie:

  • Usuwa nadmiar zgromadzonej wydzieliny;
  • Wypłukuje drobnoustroje oraz alergeny;
  • Nawilża przesuszoną błonę śluzową zatok.

Do płukania stosowany jest wodny roztwór chlorku sodu o stężeniu fizjologicznym lub hipertonicznym. Najprościej jest kupić w aptece gotowy zestaw do irygacji zatok. Składa się on z butelki oraz saszetek z gotową porcją chlorku sodu. Wystarczy rozpuścić ją w określonej ilości przegotowanej wody (jak instruuje załączona ulotka). Niektóre z preparatów do płukania zatok wzbogacane są dodatkowo o naturalne składniki, np. ektoinę, która pomaga w nawilżeniu przesuszonej błony śluzowej nosa i zatok. 

Płukanie zatok zaleca się wykonywać nad wanną lub umywalką. W tym celu należy przechylić głowę w bok (tak, aby ucho dotykało ramienia), a następnie delikatnie wlewać roztwór chlorku sodu do dziurki nosa – tak, aby płyn wypłynął drugą dziurką. Podczas takiej irygacji należy oddychać przez usta. Po przepłukaniu jednego otworu nosowego przechodzimy do drugiej dziurki nosa. 

 

Nawilżanie – woda morska do nosa

Chcąc nawilżyć i oczyścić zatoki, a przy tym udrożnić zatkany nos, możemy zastosować kolejny domowy sposób, jakim jest roztwór wody morskiej w aerozolu. Dostępne są roztwory izotoniczne lub hipertoniczne, których używamy w zależności od oczekiwanych rezultatów. Aerozole z wodą morską cechuje łatwość użycia i poręczność, a dostępne są w różnych objętościach, dzięki czemu możemy mieć je przy sobie i zastosować w każdych warunkach. 

 

Nawilżanie – nawilżacz powietrza

Jako że prawidłowe nawilżenie stanowi podstawę oczyszczania zatok, dobrym pomysłem jest zakup nawilżacza powietrza. Urządzenie to pozwoli utrzymać optymalny poziom wilgotności w domu. Dobrze jest mieć je w szczególności przy łóżku i uruchamiać na noc.

Co istotne, nawilżacz powietrza należy utrzymywać w czystości, inaczej namnożą się w nim komórki grzybowe. Zanieczyszczone urządzenie przyniesie więcej szkody niż pożytku dla naszego zdrowia.

 

Nawilżanie – picie wody

Pamiętajmy, by o nawilżenie dbać nie tylko od zewnątrz, ale także od wewnątrz. Dlatego pijmy duże ilości wody. Dobrym wyborem będą również napary ziołowe. Zdecydowanie wyeliminujmy natomiast napoje procentowe, które tylko osłabiają organizm, a do tego mogą pogłębiać obrzęk śluzówki.

 

Naturalne, domowe sposoby na zapalenie zatok są porównywalnie skuteczne do leków z apteki. Co ważne, są bezpieczne dla dzieci i kobiet w ciąży. Jeśli jednak przyczyną choroby jest infekcja bakteryjna lub jeśli zapalenie często nawraca, niezbędna staje się konsultacja z lekarzem i odpowiednie leczenie farmakologiczne.

 

Informacje przedstawione w powyższym artykule są poradami i mają charakter poglądowy. Przed zastosowaniem prosimy o konsultację z lekarzem.

 

 

Źródła:

  • https://upacjenta.pl/poradnik/zapalenie-zatok#zapalenie-zatok-leczenie
  • https://www.doz.pl/czytelnia/a16501-Domowe_sposoby_na_zatoki__skuteczne_naturalne_metody_walki_z_chorymi_zatokami
  • https://www.allecco.pl/artykuly/zatoki-kompendium-wiedzy-na-temat-budowy-funkcji-i-chorob-zatok.html

 

Scroll to Top
Skip to content