Już od najmłodszych lat możemy zauważyć, jak duży wpływ na rozwój dziecka mają zwierzęta. Zgodnie ze spostrzeżeniem profesor psychologii Lindy Acredolo: „Ponad jedna trzecia najwcześniejszych słów przeciętnego dziecka to nazwy zwierząt z kotem, psem, kaczką i królikiem na czele”. Jaki z tego wniosek? Przedstawiciele fauny w sposób naturalny budzą fascynację naszych pociech, z tego też powodu mogą odegrać niezwykle ważną rolę w ich wychowaniu. Zatem jaki wpływ na rozwój dziecka mają zwierzęta domowe?
Rozwój dzieci wychowywanych ze zwierzętami
To, jak kontakt ze zwierzętami wpływa na dziecko, od lat stanowi przedmiot badań naukowych. Już w latach 60. XX wieku pojawiły się teorie, zgodnie z którymi opieka nad pupilem domowym uczy odpowiedzialności, tolerancji i panowania nad sobą, powoduje wzrost empatii i wrażliwości, a ponadto sprzyja samoakceptacji. Bezpośredni kontakt ze zwierzęciem wykazuje działanie terapeutyczne. Co więcej, różne zaburzenia rozwojowe i emocjonalne z powodzeniem leczone są tzw. zooterapią – jest to skuteczna metoda zwłaszcza w przypadku osób niepełnosprawnych intelektualnie i ruchowo (np. z dziecięcym porażeniem mózgowym lub zespołem Downa).
W czasach współczesnych coraz większą popularność zyskuje twierdzenie, że obcowanie ze zwierzętami wpływa pozytywnie na niemalże wszystkie sfery rozwojowe dziecka – zarówno emocjonalną, fizyczną i społeczną, jak i np. intelektualną.
Rozwój społeczny i emocjonalny dziecka
Wiele dzieci marzy o zwierzaku, jednak jego obecność w domu nie oznacza wyłącznie zabawy i przyjemności. Niesie ona ze sobą również codzienne obowiązki – pupila trzeba nakarmić, posprzątać po nim czy np. wyprowadzić na spacer (i to bez względu na pogodę). Zdarza się, że dziecko musi ponieść pewne wyrzeczenia na jego rzecz. Wszystko to stanowi dla małego człowieka cenną naukę, m.in. obowiązkowości, konsekwencji, odpowiedzialności, jak również wrażliwości na potrzeby drugiej żywej istoty oraz dbałości i troski o nią.
Obecność zwierzęcia w domu uczy też dziecko bardzo ważnej wartości, tj. szacunku. Mały człowiek opiekuje się pupilem i uznaje jego potrzeby, tym samym nie traktuje go jak zabawki. Zdobywa zdolność okazania szacunku innej żywej istocie – czy to zwierzęciu, czy też człowiekowi.
Warto mieć tylko na uwadze, że jeśli chodzi o najmłodsze dzieci, to w zadbaniu o pupila potrzebować one będą naszej pomocy. Dobrze, jeśli przemyślimy i zaplanujemy zadania, z których będą mogły wywiązać się samodzielnie.
Znaczenie zwierząt dla rozwoju dziecka
Zwierzę domowe jest często nie tylko spełnieniem marzenia dziecka i jego towarzyszem zabaw. Nieraz ma do odegrania również inną ważną rolę – przyjaciela. Mały człowiek może powierzyć mu swoje małe sekrety i tajemnice, jak i zdradzić najskrytsze marzenia. Ukochany pupil bywa dla dziecka milczącym pocieszycielem, łagodzi jego niepokoje psychiczne, wspiera w sprostaniu trudnym sytuacjom. Ponadto zwierzę nie krytykuje, za to zawsze wysłucha (gdy świat wydaje się taki zły). Nie poucza też ani nie wyśmiewa, a wyłącznie bezwarunkowo kocha – bez względu na wygląd, talenty czy np. sytuację materialną. Poprzez takie swoje zachowanie pupil udziela dziecku kolejnych ważnych lekcji: tolerancji, prawdziwej miłości, wierności i przywiązania. Warto też dodać, że opieka nad zwierzęciem i jego obecność w domu sprzyja samoakceptacji i większej wierze w siebie małego człowieka.
Wychowywanie dzieci ze zwierzętami
U podstaw relacji ze zwierzęciem leży wiele emocji, takich jak np. miłość, tkliwość czy wzruszenie. Więź ta jest zdecydowanie łatwiejsza od kontaktu z drugim człowiekiem, z tego też powodu dziecko chętniej podzieli się swoimi emocjami z pupilem. Jest to dla niego prostsze.
Kontakt fizyczny ze zwierzęciem, głaskanie go i przytulanie, oddziałuje na zmysł dotyku małego człowieka, a ten pełni istotną rolę w kształtowaniu więzi emocjonalnej. Co więcej, stanowi też ważną formę komunikacji, która pomaga wyrażać emocje.
Głaskanie i przytulanie pupila powoduje wzrost poziomu oksytocyny, czyli hormonu, który odpowiada za uczucie szczęścia i miłości, a ponadto przyczynia się do redukcji stresu. Obecność zwierzaka niesie ze sobą również taką korzyść, jak większe poczucie bezpieczeństwa. Co więcej, kształtuje postawę otwartości wobec świata.
Żałoba i radzenie sobie ze stratą
Pamiętajmy, że zwierzę jest taką samą żywą istotą jak my:
- miewa dobre, ale i gorsze dni;
- czasem się cieszy, ale umie się też złościć;
- tęskni i potrafi cierpieć;
- są chwile, kiedy chce się bawić, ale też takie, kiedy potrzebuje spokoju i odpoczynku.
Jeśli dziecko odpowiednio opiekuje się pupilem i dba o jego potrzeby, będzie on zdrowy i szczęśliwy. Jednak złe traktowanie ze strony małego człowieka może z kolei wyrządzić mu bolesną krzywdę. Uświadamiając to sobie, dziecko podejmuje próby zrozumienia sytuacji i pomocy, zauważa potrzeby zwierzęcia i w pełni je respektuje. Stanowi to dla niego nieocenioną lekcję empatii.
Dzięki wychowywaniu się z pupilem dzieci uczą się przebiegu cyklu życia – poznają oblicze starości i dowiadują się, czym jest śmierć. Ważną naukę stanowi też dla nich sposób przeżywania żałoby i radzenia sobie po stracie.
Zwierzę a rozwój fizyczny i odporność dziecka
Mówiąc o korzystnym wpływie kontaktu i opieki nad zwierzęciem na dziecko, nie sposób nie wspomnieć o rozwoju fizycznym. Już sama zabawa z pupilem stanowi formę ruchu. Zmusza on nas do oderwania się od telewizora lub komputera, czasami również do opuszczenia domu i aktywności na świeżym powietrzu.
Przebywające z kotem lub psem najmłodsze dzieci szybciej zaczynają raczkować i chodzić. Zwierzak aktywizuje do zabawy, przez co motywuje dziecko do ruchu w celu nawiązania z nim kontaktu.
Wielu rodziców sprzeciwia się obecności zwierzęcia w domu, jako argument podając alergeny i zanieczyszczenia, których siedliskiem jest według nich jego sierść. Tymczasem, jak udowodniły badania, dzieciom, które już we wczesnym dzieciństwie miały kontakt ze zwierzętami, rzadziej dolega astma, alergia czy różne uczulenia. W mniejszym stopniu zapadają one też na choroby dróg oddechowych. Naukowcy dowiedli ponadto, że pupil w domu w czasie, gdy dziecko jest jeszcze w łonie matki, sprzyja rozwojowi jego układu immunologicznego, a także wzrostowi odporności na zewnętrzne alergeny.
Przed decyzją
Decyzję o przyjęciu pod swój dach zwierzęcia z pewnością należy gruntownie przemyśleć. Zacznijmy od zebrania podstawowych informacji:
- o charakterze wybranego pupila;
- jego aktywności dobowej;
- stosunku do dzieci;
- opieki, jakiej będzie wymagał.
Nie zapomnijmy uwzględnić naszych warunków mieszkaniowych, wieku dziecka, jak i jego preferencji.
Warto zawczasu jasno ustalić zasady opieki nad zwierzęciem, a następnie konsekwentne ich przestrzegać. Jeszcze przed pojawieniem się pupila w domu dziecko musi wiedzieć, jakie będą jego obowiązki, a czym z kolei zajmą się rodzice lub w czym mu pomogą. Pamiętajmy, że dopiero dzieci w wieku szkolnym są w stanie samodzielnie sprostać takiej opiece.
Poleca się, żeby pierwsze spotkanie naszej pociechy ze zwierzęciem odbyło się pod nadzorem rodziców i w sposób przemyślany. Z korzyścią dla obu stron będzie stopniowe i ostrożne poznawanie się – dzięki temu dziecko i pupil nie przestraszą się ani nie zrażą do siebie.
Sposób traktowania zwierzaka w dużej mierze zależy od rodziców, bo to z nich mały człowiek bierze przykład. Uczy się, obserwując, naśladując i powielając zaobserwowane wzorce zachowania. Uświadommy więc swoje pociechy, że pupil to nie zabawka, ale żywa istota, która podobnie do nas potrzebuje odpoczynku, dlatego nie można wymuszać na nim zabawy.
Uczmy dzieci, czego nie wolno robić zwierzęciu, aby go nie skrzywdzić, a także jak się do niego zwracać. Pokażmy jak głaskać pupila i koniecznie wytłumaczmy też, jak prawidłowo reagować na jego sygnały ostrzegawcze. Takimi metodami nauczymy dzieci rozumienia, jak i poszanowania potrzeb innych.
Źródła:
- https://wsip.pl/blog/wplyw-zwierzat-na-rozwoj-i-wychowanie-dziecka/
- https://czytamsobie.pl/jak-zwierzeta-wplywaja-na-rozwoj-dziecka
Najnowsze komentarze